دهکده ای به وسعت جهان «آیا جهان به یک دهکده هوشمند تبدیل خواهد شد؟»

حمیده مولائی، مدیرمسئول

مقدمه:

واژه «دهکده جهانی¹» از مارشال مک لوهان² استاد مرکز مطالعات رسانه‌ای تورنتو، و جمله معروف «رسانه خود پیام است» و طبقه‌بندی رسانه‌ها به سرد و گرم از او بود. او به تلویزیون صفت «غول خجالتی»، و به رادیو صفت «طبل قبیله‌ای» داد. قبل از اختراع نوشتن، انسان در فضای آکوستیک زندگی می‌کرد که «شخصیت اصلی کره‌ای را دارد که کانون یا مرکز آن به طور همزمان در همه جا است و حاشیه آن در هیچ کجا نیست» (McLuhan 1978:54).

پایگاه خبری صدای سما

انسان به خاطر فضای بصری فضای آکوستیک را رها می کند. “فضای بصری، همانطور که در هندسه اقلیدسی روشن شده است، دارای ویژگی های اصلی خطی بودن، پیوستگی، همگنی و سکون است. این ویژگی ها در هیچ یک از معانی دیگر یافت نمی شوند” (McLuhan 1978:54).”نوشتن استعاره اساسی بود که چرخه تمدن با آن آغاز شد، گامی از تاریکی به روشنایی ذهن. دستی که صفحه پوست را پر کرد، یک شهر ساخت” (McLuhan 1967:50). چاپ کتاب قابل حمل را ایجاد کرد و اکنون انسان می تواند جدا از دیگران و در خلوت بخواند. (به مک لوهان مراجعه کنید 1962:206). ما به فضای آکوستیک بازگشته ایم «فیلم‌ها و تلویزیون چرخه مکانیزه شدن حس انسان را کامل می‌کنند. ما با گوش فراگیر و چشم متحرک، نوشتن را لغو کردیم» (McLuhan 1960:208).”تلویزیون مستلزم مشارکت و مشارکت، در عمق کل هستی است و به عنوان پس زمینه کار نخواهد کرد بلکه شما را درگیر می کند. شاید به همین دلیل است که بسیاری از مردم احساس می کنند هویت آنها تهدید شده است” (McLuhan 1967:25).مک لوهان برای شکل‌گیری دهکده جهانی با کمک رسانه‌های الکترونیکی جدید بدون توجه به پیام‌هایی که واقعاً حامل آن‌ها هستند، بحث می‌کند. او مدعی است که «رسانه پیام است» زیرا رسانه مقیاس و شکل ارتباط و کنش انسانی را شکل می‌دهد و کنترل می‌کند (نگاه کنید به مک لوهان 1994: 9).

در چند دهه اخیر، پیشرفت‌های سریع در فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، بحث«دهکده هوشمند» را به وجود آورده است. این اصطلاح به جهانی اشاره دارد که در آن فناوری‌های نوین به‌ویژه اینترنت اشیاء (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، و داده‌های کلان (Big Data) زندگی روزمره و زیرساخت‌های شهری را به‌طور مؤثری بهینه‌سازی می‌کنند. اما آیا واقعاً جهان به چنین دهکده‌ای تبدیل خواهد شد؟ برای پاسخ به این سوال، نیاز است به جنبه‌های مختلف این موضوع پرداخته شود.

۱. فناوری‌های هوشمند و تأثیر آن‌ها

فناوری‌های هوشمند به‌طور فزاینده‌ای در حال نفوذ به تمامی جنبه‌های زندگی ما هستند. اینترنت اشیاء این امکان را فراهم می‌کند که دستگاه‌های مختلف مانند لوازم خانگی، خودروها، و حتی زیرساخت‌های شهری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را به‌صورت آنلاین به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال، در یک شهر هوشمند، ترافیک به‌وسیله حسگرها و داده‌های آنی تحلیل می‌شود و چراغ‌های راهنمایی به‌طور خودکار بر اساس وضعیت ترافیک تنظیم می‌شوند.

این فناوری‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌ها و مصرف انرژی نیز کمک کنند.

۲. همکاری جهانی و استانداردسازی

تبدیل جهان به یک دهکده هوشمند نیازمند همکاری‌های بین‌المللی است. برای ایجاد زیرساخت‌های مشترک و استانداردهایی که امکان ارتباط مؤثر دستگاه‌ها را فراهم کند، کشورها باید به یکدیگر نزدیک‌تر شوند. این همکاری‌ها می‌توانند شامل تبادل فناوری، به اشتراک‌گذاری بهترین شیوه‌ها، و ایجاد قوانین و مقررات مشترک باشند.

به عنوان مثال، اتحادیه اروپا به‌دنبال ایجاد یک بازار دیجیتال واحد است که می‌تواند به تسهیل تبادل اطلاعات و خدمات کمک کند.

۳. چالش‌های اجتماعی و اقتصادی

با وجود تمامی مزایای احتمالی، تبدیل جهان به یک دهکده هوشمند با چالش‌هایی نیز مواجه است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، نابرابری اقتصادی و اجتماعی است. دسترسی به فناوری‌های نوین هنوز در بسیاری از مناطق جهان محدود است. شکاف دیجیتال بین کشورها و حتی درون کشورها می‌تواند به نابرابری‌های بیشتری منجر شود. به عنوان مثال، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت و فناوری‌های هوشمند باعث می‌شود که این کشورها از توسعه پایدار باز بمانند.

علاوه بر این، موضوع حریم خصوصی و امنیت داده‌ها نیز از جمله نگرانی‌های اصلی در عصر دیجیتال است.

با افزایش تبادل اطلاعات و داده‌ها، خطرات مرتبط با سرقت اطلاعات و سوءاستفاده از داده‌ها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، توسعه و اجرای قوانین قوی برای محافظت از داده‌ها و حریم خصوصی افراد از الزامات ضروری می باشد.

تأثیرات زیست‌محیطی

فناوری‌های هوشمند می‌توانند به بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش آلاینده‌ها کمک کنند. به عنوان مثال، سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی در ساختمان‌ها می‌توانند مصرف انرژی را به حداقل برسانند و به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کنند.

آموزش و آگاهی

برای اینکه جهان به یک دهکده هوشمند تبدیل شود، نیاز به یک نیروی کار آموزش‌دیده و آگاه است.  به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، سرمایه‌گذاری در آموزش فناوری اطلاعات و مهارت‌های دیجیتال می‌تواند به توانمندسازی جوانان و کمک به پیشرفت اقتصادی و اجتماعی آنها منجر شود.

۶. نتیجه‌گیری

به‌طور کلی، تبدیل جهان به یک دهکده هوشمند به‌طور قطع ممکن است، اما این فرآیند نیازمند همکاری جهانی، توسعه زیرساخت‌های مناسب، و مقابله با چالش‌های اجتماعی و اقتصادی است. با توجه به پیشرفت‌های فناوری، شاهد نشانه‌هایی از حرکت به سوی یک دهکده هوشمند هستیم، اما برای تحقق کامل این مفهوم، نیاز به تلاش‌های مستمر و همگرایی بین کشورها و فرهنگ‌ها داریم. اگر این چالش‌ها به‌خوبی مدیریت شوند و فرصت‌های جدید ایجاد شوند، می‌توانیم به آینده‌ای امیدوارکننده و هوشمندتر برای جهان دست یابیم.

global village(1)

Marshall McLuhan(2)