نظام بانکداری مدرن و مـزیـت‌های آن(قسمت اول)
سید سجاد ساجدی، کارشناس امور بانکی:
بانکـداری دیجیتـال چیست؟ / بـانکداری الکترونیک
بانکداری دیجیتال، هسته نظام مالی در عصر جدید است. با این حال موضوع فقط این نیست. بانکداری مسیـری طولانی را طـی کرده است؛ مسیری که از رفتن به بانک و درخواست پول، به سمت نگهداری ایمن دارایی‌‌های رمزنگاری شده شما منتهی شده است. امـروزه اکثـر بـانکها خـدمات بـانکـداری الکترونیک را به کاربران خود ارائه میدهند. بانکداری دیجیتال که به آن بانکداری اینترنتی (e-banking) نیـز گفته میشود، به تازگی در دهه‌‌ها‌‌ی اخیر ظهور کرده است. یکی از مهمترین ویژگی‌‌های بانکداری دیجیتال ایـن است کـه کاربـران می‌‌تـوانند از طریـق کـامپیـوترهـا و تلفـن‌‌هـای همـراه خـود بـه سیستم‌‌های سنتی بانکی متصل شوند.
این خدمـات زمان و هزینـه زیادی را از دوش بانک و مشتریان بانک برمی‌‌دارد. در نتیجه، این خدمات بیشتر از هر وقت دیگری محبوب است.
تاریخچه بانکداری دیجیتال
مبانی اولیه بانکداری الکترونیک در دهه 1960 شکل گرفت. در آن زمان بود که در جهان برای اولین بار دستگاه‌‌های ATM و کارت‌‌های اعتباری معرفی شدند. این محصولات به چند دلیل تحولی انقلابی ایجاد کردند. اولین دلیل این است که برای اولین بار در تـاریـخ، مشتـریـان بانـک‌‌هـا می‌‌تـوانستنـد 24 سـاعتـه بـه پـول‌‌هـای خـود دستـرسـی داشته باشند. در نظر داشته باشید تا قبل از این فناوری باید به شعبه محلی بـانک خود مراجعه می‌‌کردید تا بتوانیـد مبلغـی از حسـاب خود بردارید یا به حسابتان واریز کنید. بسته به این که محل زندگی شما کجاست، این فرایند ممکن بود زمان قابل ملاحظه‌‌ای از شما بگیرد. توسعـه اینترنت بـرای همیشـه بانکـداری الکترونیک را تغییر داد.
در ابتدای کار، بانکها از اینترنت فقط برای عملکردهای درون سازمانی و بـررسی حسـاب‌‌ها جهت انتقال وجـه استفـاده میکردند. با این حال در دهه 1990، بانکها شروع به ارائه‌‌سر‌ویس‌ها‌یی مانند به روز‌‌رسانی حساب و انتقال وجـه بـه صـورت مستقیـم از درگاه بانکـداری اینترنتی کردند. در این مرحله، بانکداری دیجیتال در حال تبدیل شدن به یک ترند بزرگ بود. در کم‌تر از یک دهه، اینترنت به شدت در ابعاد و ظرفیت گسترش یافت. اضافه شدن قابلیت انتقال دیتا و توسعه روش‌های ساخت کامپیوتر، منجر به تولید تلفن‌های همراه هوشمند شد.
امروزه حتی تصوری از زندگی بدون تلفن همراه نیز کار دشواری است. این کامپیوترهای شخصی قـابل حمـل بـه بـانکها اجـازه داد تـا بتـوانند مـجمـوعـه کاملـی از مـحصـولات را از درگـاه خود ارائه دهند. در نتیجه پیدایش تلفن‌های هوشمند و در دسترس بودن آنها، میزبانی جدیدی برای خدمات بانکداری دیجیتال ایجاد شد. قابلیت‌هایی مانند نقد کردن تصویری پول شروع به رشد در بازار کرد. مشتریان از طریق این ویژگی می‌توانند با عکس گرفتن از یک چک توسط برنامه‌موبایل خود، اقدام به واریز پول کنند.
بانکداری اینترنتی در مرکز توجه
با توجه به همه مزایای بانکداری دیجیتال، به راحتی می‌توان حدس زد که چرا همه‌ی بانکها به مشتریانشان خدمات بانکداری دیجیتال ارائه می‌کنند. با استفـاده از این خدمـات هم بانکها و هم مشتریان سود دوچندانی خواهند داشت و همه را مدیون این تعامل با فناوری بالا هستند.
مزایای بانکداری الکترونیک
یکی از مهمترین مزایایی که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، آسان کردن کار برای بانکها و مشتریانشان است. مشتریان از مسـافت‌های طولانی و زمان زیادی که صرف مراجعـه به شعب فیزیکی میکردند، بی نیاز می‌شوند. از طرف دیگـر امنیت تراکنش‌های کاربران زیادتـر میشود زیرا نیازی به حمل پول نقد و نگهداری از آن نیست. بانکها بیش‌ترین سود را از بانکداری دیجیتال خواهند کرد. نکته مهم اینجاست، که فشار اصلی برای شکل گیری بانکداری دیجیتـال، بیشتر توسط بـانکها بـود. بـانکها حجـم زیـادی از انـعـطاف پـذیـری و صـرفـه‌جویـی خـود را حـاصـل درگاه‌هـای بانکداری دیجیتال می‌دانند. پولی که بانکداری دیجیتال صرفه جویی می‌کند، می‌تواند صرف توسعه زیرساخت‌های رابط کاربری آنلاین بانکها شود. بانکداری آنلاین مواردی مانند استخدام کردن، امنیت، اجاره و نیازهای متعدد مشتـریان مانند برگه‌هـای سپرده را از مدل مالـی بانکها حذف کرد.
تفـاوت بانکـداری دیجیتال و بانکداری آنلاین چیست؟
بـانکـداری الکترونیک، منجـر بـه انقلاب‌هـای مهمـی در حـوزه مالـی شد. بـانکداری آنـلایـن مورد خـاص و جدیدتـر بانکداری دیجیتال است. در اصــل درگـاه‌هـای بـانکـداری الکتـرونیکـی یـا بانکـداری دیجیتـال بـرای خدمت‌رسانـی بـه بانک‌هایی که شعـب فیزیکـی داشتند به وجود آمدند و موضوعی عام‌تر از بانکـداری آنلاین است. اما امروزه با فراگیر شدن بانک‌های تمام آنلاین، دیگر این چنین نیست. در پنج سال اخیر بانک‌های تمام آنلاین تبدیل به ترند روز فناوری‌های مالی شده اند. این شرکت‌ها صاحب هیچ مکان فیزیکی نیستند. از این روش کابران همه تراکنش‌های خود را از طریق رایانه و تلفن همراه خود انجام میدهند. در اغلب موارد این بانک‌های مبنی بر کاربر، در سراسر کشورهای پیشرفته در حال گسترش اند.
مزایای بانکداری آنلاین
به دنبال فراگیری بانکداری الکترونیکی، شناسایی مزایای آنها اهمیت دارد. بـانک‌هـای دیجیتـال در افـرادی که به آنهـا خدمـت می‌دهنـد و نـوع خدمت‌رسانی به آنها انعطاف پذیری بالایی دارند. به علاوه مطالعات آماری نشان می‌دهد که مشتریان، بانکداری دیجیتال را به همتایان سنتی آنها ترجیح میدهند. در ذیل به برخی از مزایای آن اشاره می‌کنیم:
* عدم وابستگی به زمان و مکان
* دسترسی آسان، سریع و امن به تمامی حساب‌های بانکی مشتری و انواع خدمات بانکی از راه دور و انجام عملیات بانکی توسط خود مشتری با پشتیبانی و راهنمایی کامل از سوی بانک
* صرفه‌جویی در زمان و کاهش نیاز به تردد در شهر
* شفافیت و امکان رهگیری آسان تراکنش‌ها برای مشتری، بانک و نهادهای قانونی
*کمـک بـه بهـداشـت عـمـومـی بـا حـذف مراجعـه حضوری و پول فیـزیکـی
