ملاحـظات امنیـتـی توسعه سواحل مکران
حسن میرشکار جامعه شناس اقتصادی و توسعه استاد دانشگاه:
امنیت به عنوان تابعی از متغیری به نام تهدید در مـعـادلات استـراتـژیـک و اجتمـاعـی، بنیـادی ترین عامل بوده و بنـابراین دیدگاه دلیل عدم توسعه یافتگی برخی از کشورها تهدیدات امنیتی است. همجواری مکران از سمت شرق با کشوری بی ثباتی چون پاکستان، وجود مدارس دینی افراطی در آن کشور و فعالیت گروه‌های مخالف نظام، قاچاق مواد مخدر، ورود کالاهای قـاچاق به کشور، ورود اتبـاع غیرمجـاز از تهدیدات امنیتی مهم در این منطقه محسوب می شود. دیدگاه های متفاوتی در حوزه های امنیت و توسعه و تأثیر متقابل آن بر یکدیگر وجود دارد.
به گفته مک نامارا، کشورها تا مسئله پیشرفت و توسعه اقتصادی و رفاهی خود را حل نکنند با مسائل امنیتی دست به گریبان هستند و به عبارتی به موازات توسعه و پیشرفت در مکران و افزایش رفاه نسبی اقتصادی و فرهنگی مردم منطقه ، می‌توانیم شاهد امنیت پایدار در مکران باشیم.
جوامعی که سطح مناسبی از توسعـه یافتگی را نـدارند پتانسیل نا امنی در بطن جامعه را خواهنـد داشت؛ بنابراین سرمایـه گذاری در توسعه سواحل مکران، همان کاری را خواهد کرد که سرمایه گذاری و توسل به قدرت های نظامی قادر به انجام آن هستند؛ با این تفاوت کـه ضمـانت حـوزه اقتصـادی بـه مـراتـب بلندمدت تر و تأثیرگذارتر است.
نابرابـری‌های فضـایی از جملـه عوامـل ایجاد گسست شکاف بیـن مناطق مختـلف کشور با یکدیگـر است و بـا تقویت رویکـرد توسعه متوازن و ربط آن به امنیت ملی می‌توان در دراز مدت آثار مخرب امنیتی را از منطقه حذف کرد. دیدگاه دوم، می گوید مسائل امنیتی پیش نیاز توسعه اقصادی و سرمایه گذاری هستند. بر اساس این ادبیات از توسعه؛ در صورت محقق شدن همـه ابعاد توسعه در مکـران اگر برنامه اصولـی و مدنـی برای حل مسائل امنیتی در منطقه برنامه ریزی نشود برنامه های توسعه با شکست مواجه شده و موجبات فرار سرمایه را از منطقه مهیا خواهد کرد.
در ادامه و براساس این تعریف کنترل های قانونی و نظامی در مرزهای شرقی باید بیش از پیش افزایش یافته و تـوان دفاعی، امنیتـی و انتظامی در مرزها تقـویت گردد در غیر اینصورت توسعـه منطقـه با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد. پیوند منافع مردم بومـی با هدف افـزایش حـس تعلق ملی و در گام کلان تر، پیونـد منافع اقتصادی کشورهای همسایه بخصوص افغانستـان و پاکستان با منافع کشور در مکران از اقدامات موثر بر علیه ناامنی وجلوگیری از اقدامات خرابکارانـه و افزایش ضریب امنیتی در منطقه محسوب می شود.
در نهـایت و بهره‌گیری از دو دیـدگاه علمـی فوق می‌توان نتیجه گرفت با تقویت بُعد امنیتی و به موازات آن سرمایه گذاری اقتصادی و افزایش نسبـی رفاه اجتماعی در این محدوده سرزمینی می‌توان شاهد توسعه متوازن و پایدار در منطقه باشیم. بنابراین می‌توان گفت ادامه این روند موجب کاهش بیشتر اعتماد بین دولت و مردم شده و نارضایتی‌ها هر روز رو به افزایش خواهد بود که یقیناً هیچ توصیه‌ای بدون رضایت مردم بومی و محله امکان‌پذیر نخواهد بود.
طرح توسعه سواحل مکران طرحی است که با نظر و عنایت ویژه مقام معظم رهبری به موقعیت میانی و استراتژیک این پهنه آغاز گردیده و با توجه به دیدگاه ایشان، آغاز و حیات این طرح برای توسعه کشور مهم و حیاتی است اما توسعه متوازن در سواحل مکران باید با رفع نگرانی سازمان حفاظت محیط زیست همراه باشد تا افزایش جمعیت و تأسیسات شهری آسیب جدی به محیط زیستی وارد نسازد.
به هر روی کشوری که خود را نیازمند توسعه می‌داند باید تمام جوانب آن را بسنجد و برای تحقق توسعه باید حفظ محیط زیست را نیز مورد توجه قرار داد با وجود همه اینها، مزیت ذاتی سواحل مکران ارتباط بدون محدودیت با دنیا و سواحل ارزشمند است و نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که با تولید آب شیرین از دریا کشاورزی را نیز رونق بخشید و در کنار این دو مزیت آب و هوای نسبتاً مناسب این منطقه برای برنامه‌ریزی‌های اقتصادی قابلیت خاصی به این پهنه سرزمینی بخشیده است.
