محور چهارم: واکنش مردمی و بُعد فرهنگی «قسمت دوم»
واحد سیاسی:
این آهنگ‌ها با مضامین مقاومت و وحدت، روحیه مردم را تقویت کردند و در تظاهرات و جشنواره‌ها به‌طور گسترده پخش شدند. شعرای انقلابی نیز با سرودن اشعاری درباره شهدا و مقاومت، به تقویت فرهنگ جهادی کمک کردند. مجموعه شعر «آتش مقاومت»، که توسط شاعران جوان منتشر شد، بیش از ۱۰ هزار نسخه فروش داشت و به یکی از آثار ادبی پرطرفدار سال تبدیل شد.
مقاومت اجتماعی ایران در برابر عملیات روانی دشمن در جریان تجاوز صهیونیستی-آمریکایی ژوئن ۲۰۲۵، نمونه‌ای بی‌نظیر از انسجام ملی و قدرت فرهنگی بود.
حضور میلیونی مردم در تظاهرات خیابانی، پشتیبانی مادی و معنوی از نیروهای مسلح، و برگزاری جشنواره‌های جهادی و هنری، نه تنها جنگ روانی رژیم صهیونیستی و حامیانش را خنثی کرد، بلکه روحیه مقاومت را در داخل و خارج ایران تقویت کرد. تظاهرات گسترده، که با پوشش رسانه‌ای شبکه‌های انقلابی و انتشار در پلتفرم‌های اجتماعی همراه بود، وحدت ملی را به نمایش گذاشت. کمک‌های مردمی، از جمع‌آوری کمک‌های مالی تا تولید محتوای رسانه‌ای، نشان‌دهنده پیوند عمیق مردم با نظام بود. جشنواره‌های جهادی و هنری، با ترویج ارزش‌های انقلابی و نمایش دستاوردهای نظامی، به سلاح فرهنگی قدرتمندی در برابر دشمن تبدیل شدند. این واکنش‌ها، که ریشه در فرهنگ مقاومت ایران داشت، جایگاه ایران به‌عنوان یک قدرت مقاوم را تثبیت کرد و نشان داد که مردم ایران قادر به مقابله با هرگونه تهدید، از جنگ نظامی تا عملیات روانی، هستند.
۲. هنر مقاومت در دوران جنگ:
شعر، کاریکاتور، طراحی پوستر، و نقاشی‌های کودکان برای رزمندگان
هنر مقاومت در ایران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای فرهنگی در برابر تجاوز صهیونیستی-آمریکایی در ژوئن ۲۰۲۵، نقش کلیدی در تقویت روحیه ملی و مقابله با جنگ روانی دشمن ایفا کرد. در حالی که رسانه‌های غربی و عربی، مانند بی‌بی‌سی پارسی، سی‌ان‌ان، و العربیه، تلاش کردند با تحریف واقعیت و تضعیف جایگاه ایران، روحیه مردم را تضعیف کنند، هنرمندان ایرانی از طریق شعر، کاریکاتور، طراحی پوستر، و نقاشی‌های کودکان، روایتی قدرتمند از مقاومت و ایستادگی خلق کردند. این آثار هنری، که در بستر جشنواره‌ها، رسانه‌های اجتماعی، و فضاهای عمومی به نمایش درآمدند، نه تنها وحدت ملی را تقویت کردند، بلکه به رزمندگان محور مقاومت، از جمله نیروهای ایرانی و متحدانشان در لبنان و یمن، انگیزه بخشیدند. این بخش به تحلیل نقش این اشکال هنری و تأثیر آنها در جنگ فرهنگی و روانی می‌پردازد.
الف. شعر: صدای مقاومت در برابر دشمن
شعر، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و تأثیرگذارترین اشکال هنری در فرهنگ ایرانی، در جریان تجاوز صهیونیستی-آمریکایی به ابزاری قدرتمند برای بسیج احساسات ملی و تقویت روحیه مقاومت تبدیل شد. شاعران انقلابی، از جمله چهره‌های جوان و پیشکسوت، با سرودن اشعاری حماسی و عاطفی، عملیات «وعده صادق ۳» و موفقیت‌های نظامی ایران، مانند اصابت موشک‌های «خیبر» و «ذوالفقار» به پایگاه‌های رژیم صهیونیستی، را به تصویر کشیدند. مجموعه شعر «آتش مقاومت»، که توسط گروهی از شاعران جوان در تهران منتشر شد، یکی از برجسته‌ترین آثار ادبی این دوره بود. این مجموعه، که بیش از ۱۲ هزار نسخه فروش داشت، شامل اشعاری بود که شهدای مقاومت، مانند شهدای حمله به تأسیسات نطنز، و پیروزی‌های نظامی ایران را ستایش می‌کرد.
یکی از اشعار برجسته این مجموعه، شعری از شاعر انقلابى، علیرضا قزوه، بود که با عنوان «موشک‌های آسمان» به توصیف شلیک موشک‌های بالستیک ایران و تأثیر آنها بر رژیم صهیونیستی می‌پرداخت. این شعر، که در جشنواره «وعده صادق» در اصفهان اجرا شد، با استقبال گسترده‌ای مواجه شد و در شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام بیش از ۵۰۰ هزار بازدید کسب کرد. مضامین این اشعار، که ترکیبی از حماسه و عرفان بود، به مردم یادآوری می‌کرد که مقاومت ایران ریشه در تاریخ و فرهنگ اسلامی دارد و در برابر تجاوز خارجی شکست‌ناپذیر است.
شعرهای محلی نیز نقش مهمی ایفا کردند. در مناطق مختلف ایران، مانند خوزستان و کردستان، شاعران به زبان‌های محلی، مانند عربی و کردی، اشعاری سرودند که حمایت مردم از نیروهای مسلح و محور مقاومت را نشان می‌داد. این اشعار، که در مراسم‌های محلی و تظاهرات خیابانی خوانده می‌شد، به تقویت حس همبستگی میان اقوام مختلف ایران کمک کرد. به‌عنوان مثال، شعری به زبان عربی در اهواز، که به رزمندگان عملیات «وعده صادق ۳» تقدیم شده بود، در میان مردم خوزستان به سرود مقاومت تبدیل شد و در تظاهرات محلی بارها خوانده شد.
ب. کاریکاتور: طنز در خدمت مقاومت
کاریکاتور، به‌عنوان ابزاری طنزآمیز و تأثیرگذار، نقش مهمی در جنگ فرهنگی علیه عملیات روانی دشمن داشت. کاریکاتوریست‌های ایرانی با خلق آثاری که رژیم صهیونیستی و حامیان آمریکایی‌اش را به سخره می‌گرفتند، روحیه عمومی را تقویت کردند و ضعف‌های دشمن را به نمایش گذاشتند. یکی از معروف‌ترین کاریکاتورهای این دوره، اثری از جواد علیزاده بود که سامانه دفاع هوایی «گنبد آهنین» را به‌عنوان یک صافی سوراخ‌شده نشان می‌داد که موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به‌راحتی از آن عبور می‌کنند. این کاریکاتور، که در روزنامه‌های داخلی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، بیش از ۱ میلیون بازدید در تلگرام داشت و به نمادی از ناکامی رژیم صهیونیستی در برابر پاسخ ایران تبدیل شد.
کاریکاتورها همچنین به تحریفات رسانه‌ای دشمن، مانند گزارش‌های بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان، پرداختند. اثری از محمدرضا دوست‌محمدی، که یک گوینده بی‌بی‌سی را در حال پخش اخبار جعلی درباره «فروپاشی ایران» نشان می‌داد، در شبکه‌های اجتماعی و نمایشگاه‌های هنری به نمایش درآمد و واکنش‌های گسترده‌ای برانگیخت. این کاریکاتورها با استفاده از طنز، نه تنها روایت‌های دشمن را بی‌اعتبار کردند، بلکه به مردم یادآوری کردند که رسانه‌های غربی ابزار جنگ روانی علیه ایران هستند.
نمایشگاه‌های کاریکاتور، مانند نمایشگاه «مقاومت خنده‌دار» در تهران، که توسط سازمان بسیج هنرمندان برگزار شد، بیش از ۵٠٠ هزار بازدیدکننده داشت. این نمایشگاه شامل صدها اثر بود که ضعف‌های نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی، مانند ناکامی در دفاع از پایگاه نفاتیم و نیروگاه عسقلان، را به تصویر می‌کشید. این آثار با زبان طنز، پیام مقاومت را به شکلی ساده و قابل‌فهم به مردم منتقل کردند و به‌ویژه در میان جوانان محبوبیت زیادی کسب کردند.
ج. طراحی پوستر: هنر بصری در خدمت مقاومت
طراحی پوستر یکی از برجسته‌ترین اشکال هنری در واکنش به تجاوز صهیونیستی-آمریکایی بود که به دلیل تأثیر بصری قوی، نقش مهمی در بسیج افکار عمومی ایفا کرد. پوسترهای مقاومت، که توسط هنرمندان حرفه‌ای و آماتور خلق شدند، در فضاهای عمومی، مانند خیابان‌ها، دانشگاه‌ها، و مساجد، به نمایش درآمدند و پیام‌های مقاومت را به مردم منتقل کردند. یکی از معروف‌ترین پوسترها، اثری از سازمان فرهنگی-هنری اوج بود که موشک «ذوالفقار» را در حال اصابت به پایگاه نفاتیم نشان می‌داد، با شعار «ایران قوی، دشمن ناتوان». این پوستر در سراسر کشور توزیع شد و به نمادی از غرور ملی تبدیل شد.
پوسترهای دیگر به شهدای مقاومت و دستاوردهای عملیات «وعده صادق ۳» اختصاص داشت. به‌عنوان مثال، پوستری که تصویر یک رزمنده ایرانی را در کنار پهپاد «شاهد ۱۳۶» نشان می‌داد، با پیام «مقاومت، راه پیروزی» در تظاهرات میلیونی تهران و مشهد به‌طور گسترده حمل شد. این پوسترها، که با رنگ‌های قوی و طراحی‌های ساده اما تأثیرگذار خلق شدند، به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام منتشر شدند و بیش از ۲ میلیون بازدید کسب کردند.
دانشجویان هنر در دانشگاه‌های تهران، شیراز، و اصفهان نقش مهمی در طراحی پوستر داشتند. جشنواره «پوستر مقاومت» در دانشگاه تهران، که بیش از ۳۰۰ اثر از دانشجویان سراسر کشور را به نمایش گذاشت، نمونه‌ای از این تلاش‌ها بود. این جشنواره، که با حضور بیش از ۲۰ هزار بازدیدکننده برگزار شد، شامل پوسترهایی بود که به موضوعات مختلفی، از جمله وحدت ملی، شهادت، و پیروزی‌های نظامی ایران، می‌پرداخت. این آثار به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شدند تا پیام مقاومت ایران به مخاطبان منطقه‌ای و جهانی منتقل شود.
د. نقاشی‌های کودکان: پیام معصومانه مقاومت
نقاشی‌های کودکان، به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین اشکال هنری در دوران تجاوز صهیونیستی-آمریکایی، نقش ویژه‌ای در تقویت روحیه رزمندگان و مردم ایفا کرد. کودکان ایرانی، به‌ویژه در مدارس و مراکز فرهنگی، با کشیدن نقاشی‌هایی که رزمندگان، موشک‌ها، و پهپادهای ایرانی را به تصویر می‌کشید، حمایت خود را از عملیات «وعده صادق ۳» نشان دادند. این نقاشی‌ها، که اغلب با رنگ‌های روشن و پیام‌های ساده اما عمیق خلق شدند، در نمایشگاه‌های محلی و جشنواره‌های جهادی به نمایش درآمدند و احساسات عمیقی در میان مردم و رزمندگان برانگیختند.
نمایشگاه «نقاشی‌های کوچک، پیام‌های بزرگ» در مشهد، که توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، بیش از ۵۰۰ نقاشی از کودکان ۶ تا ۱۲ ساله را به نمایش گذاشت. این نقاشی‌ها شامل تصاویری از موشک‌های ایرانی در حال پرواز به سمت رژیم صهیونیستی، پرچم ایران در کنار رزمندگان، و پیام‌هایی مانند «ما پیروزیم» بود. یکی از نقاشی‌های برجسته، اثر یک کودک ۸ ساله از اهواز بود که موشک «فاتح ۱۱۰» را در کنار یک قلب قرمز و پرچم ایران نشان می‌داد. این نقاشی، که به رزمندگان پایگاه موشکی اهواز تقدیم شد، در شبکه‌های اجتماعی بیش از ۳۰۰ هزار بازدید کسب کرد و به رزمندگان انگیزه مضاعفی بخشید.
این نقاشی‌ها همچنین به رزمندگان محور مقاومت، از جمله نیروهای حزب‌الله و انصارالله، ارسال شد تا حمایت کودکان ایرانی را به آنها نشان دهد. به‌عنوان مثال، نقاشی‌هایی که توسط کودکان ایرانی برای رزمندگان انصارالله در یمن ارسال شد، در پایگاه‌های نظامی یمن به نمایش درآمد و مورد استقبال رزمندگان قرار گرفت. این اقدامات نشان‌دهنده تأثیر عاطفی و فرهنگی عمیق نقاشی‌های کودکان بود که به‌عنوان پیامی معصومانه از مقاومت، قلب رزمندگان را گرم کرد.
هنر مقاومت در ایران، از طریق شعر، کاریکاتور، طراحی پوستر، و نقاشی‌های کودکان، به یکی از قدرتمندترین ابزارهای فرهنگی در برابر جنگ روانی دشمن در جریان تجاوز صهیونیستی-آمریکایی ژوئن ۲۰۲۵ تبدیل شد. شعرهای حماسی، که پیروزی‌های نظامی ایران و شهدای مقاومت را ستایش می‌کردند، روحیه ملی را تقویت کردند. کاریکاتورها با طنز هوشمندانه، ضعف‌های رژیم صهیونیستی و تحریفات رسانه‌ای دشمن را به سخره گرفتند. پوسترهای مقاومت، با تصاویر بصری قوی، پیام وحدت و ایستادگی را به مردم منتقل کردند.
نقاشی‌های کودکان، با سادگی و صداقت خود، به رزمندگان انگیزه بخشیدند و پیوند عاطفی عمیقی بین مردم و نیروهای مسلح ایجاد کردند. این آثار هنری، که در جشنواره‌ها، رسانه‌های اجتماعی، و فضاهای عمومی به نمایش درآمدند، نه تنها عملیات روانی دشمن را خنثی کردند، بلکه جایگاه ایران به‌عنوان یک قدرت فرهنگی مقاوم را تثبیت کردند. این تلاش‌ها نشان داد که هنر، به‌عنوان سلاح فرهنگ، می‌تواند در کنار موشک‌ها و پهپادها، نقشی تعیین‌کننده در پیروزی مقاومت ایفا کند.
