عادی‌سازی روابط بین الشرع و رژیم صهیونیستی: تحولی راهبردی در نقشه تنش‌های منطقه‌ای
✍️نجاح محمد علی، روزنامه‌نگار محقق در امور ایران و منطقه:
در یک تحول دراماتیک که پیامدهای امنیتی و سیاسی بسیار حساسی را به همراه دارد، رئیس شورای امنیت ملی رژیم صهیونیستی، تساحی هنغبی، از آغاز گفت‌وگوی مستقیم با مسئولان سوری، به‌ویژه با رهبران نظام انتقالی به ریاست احمد الشرع خبر داد.
این اظهارات در جلسه‌ای بسته در کمیته امنیت و سیاست خارجی پارلمان رژیم اشغالگر (کنست) مطرح شد، جایی که هنغبی تأکید کرد شخصاً بر سلسله تماس‌هایی در سطوح مختلف نظارت دارد که هدف آن تحقق هماهنگی امنیتی و سیاسی در مناطق حساس مرزی به منظور کاهش تنش‌ها و جلوگیری از تشدید نظامی است.
بر اساس گزارش‌های متعددی، این گفت‌وگو پس از سقوط نظام بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ آغاز شده است، همزمان با به قدرت رسیدن الشرع به عنوان رئیس دولت انتقالی سوریه که با حمایت آمریکا و میانجی‌گری کشورهای منطقه‌ای و همچنین نقش قابل توجه روسیه و ترکیه در تسهیل این ارتباطات همراه بوده است.
زمینه تحول: از تقابل همه‌جانبه به مذاکرات علنی
گروه‌های اسلامی تندرو، به ویژه آن‌هایی که پیش‌تر به عنوان سازمان‌های «جهادی» سخت‌گیر شناخته می‌شدند، همواره جبهه‌ای قاطعانه علیه هر نوع مذاکره با رژیم صهیونیستی یا متحدان غربی آن تشکیل داده بودند.
اما سقوط نظام سابق واقعیت این گروه‌ها را آشکار کرد؛ آن‌ها موضع‌گیری استراتژیک خود را بازبینی کرده و علائم قابل توجهی از تمایل به مشارکت در روند سیاسی با چشم‌پوشی از برخی خطوط قرمز گذشته نشان داده‌اند.
طبق گزارش‌های رسانه‌های عبری و غربی، الشرع که اکنون رهبر واقعی دولت جدید سوریه است، در حال کار بر پروژه‌ای جامع است که شامل:
• به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی به عنوان یک بازیگر سیاسی
• ورود به مسیر عادی‌سازی کامل روابط با ایالات متحده آمریکا
• پذیرش حضور نظامی و سیاسی آمریکا در خاک سوریه
• توقف هرگونه حمایت مادی یا سیاسی از گروه‌های فلسطینی و سازمان‌های مسلح مخالف رژیم اشغالگر
• مشارکت در اقدامات خصمانه علیه حزب‌الله لبنان و سایر گروه‌هایی که با عادی‌سازی مخالفت می‌کنند
در مقابل، الشرع خواستار بسته‌ای از تضمین‌ها شده است که شامل:
• عقب‌نشینی نیروهای صهیونیستی از برخی مناطق جنوب سوریه که اخیراً اشغال شده‌اند، البته با حفظ حضور محدود
• حمایت بین‌المللی از دولت جدید برای تثبیت مشروعیت سیاسی آن
• رفع تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر سوریه که تاکنون نیز صورت گرفته است
• فعال کردن نقش سوریه در اتحادیه کشورهای عرب
تحلیل راهبردی: از محوری بودن تقابل به مشارکت راهبردی
این تحول نقطه عطف مهمی است که نه تنها موضع یک گروه خاص را تغییر داده، بلکه بازسازی بنیادی در توازن قوا در منطقه، به ویژه در محور اسلام سیاسی سنی را نشان می‌دهد. این محور که زمانی رقیب سرسخت پروژه صهیونیستی-آمریکایی به شمار می‌رفت، امروز شریک راهبردی در حفظ بقای رژیم اشغالگر و تأمین امنیت مرزهای آن شده است، طبق اظهارات رسمی مسئولان رژیم و متحدان غربی‌اش.
توازن قوای منطقه‌ای: فشارها بر محور مقاومت شیعی
در مقابل، فشارها بر ایران و محور مقاومت و کلیت اسلام سیاسی شیعی، شامل گروه‌هایی مانند حزب‌الله، انصارالله و مقاومت عراق، همچنان افزایش می‌یابد؛ انتظار می‌رود حملات هوایی صهیونیستی با پشتیبانی کامل آمریکا علیه تاسیسات حیاتی ایران از سر گرفته شود. هدف این فشارها فراتر از تضعیف برنامه هسته‌ای ایران است و قصد دارد تهران را به پذیرش توافق منطقه‌ای جامع، مشابه آنچه در مورد مصر و اردن رخ داده، سوق دهد که شامل عادی‌سازی روابط در مقابل رفع تحریم‌های بین‌المللی می‌شود.
سناریوهای آینده: آیا به «توافق ابراهیم» جدید نزدیک می‌شویم؟
مطالعه‌ای از مؤسسه «رند» آمریکا نشان می‌دهد که واشنگتن در حال تدوین چارچوبی جامع برای توافق صلح منطقه‌ای است که انتظار می‌رود عربستان سعودی را نیز در میان کشورهایی قرار دهد که از آن‌ها خواسته می‌شود وارد روند عادی‌سازی مستقیم با رژیم صهیونیستی شوند. در صورت تحقق این چارچوب، منطقه شاهد تولد آنچه می‌توان آن را «پروژه خاورمیانه جدید» نامید خواهد بود که می‌تواند جغرافیای اتحادها را بازتعریف و شکاف‌ها را در محور مقاومت عمیق‌تر کند.
در نهایت
پرونده عادی‌سازی که توسط الشرع با رژیم صهیونیستی رهبری می‌شود، یک چرخش تاریخی و راهبردی است که گروه‌هایی را که زمانی «جهاد» را اعلام می‌کردند، وارد مسیر سیاسی جدیدی می‌کند که حالت خصومت آشکار را پایان می‌دهد. این تحول همزمان با تشدید فشارها علیه ایران و محور مقاومت است که بازتاب تلاش‌های آمریکا و متحدانش برای محاصره نقش ایران و تقسیم‌بندی صحنه منطقه‌ای بر اساس منافع خود است.
آینده این پرونده محور رقابت پیچیده منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود و تصمیماتی که در ماه‌های آینده اتخاذ شود، به شکل قابل توجهی چهره منطقه را برای سال‌های آینده تعیین خواهد کرد.
