یادداشت‌های استراتژیک درباره نبرد ایران و صهیونیسم: تحلیلی بر توازن قدرت و تحولات
نجاح محمد علی، روزنامه‌نگار محقق در امور ایران و منطقه
منطقه شاهد تشدید بی‌سابقه‌ای است که از زمان حمله گسترده هوایی رژیم صهیونیستی به جمهوری اسلامی ایران آغاز شده است، حمله‌ای که به‌طور عمدی همزمان با آمادگی تهران برای مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده در مسقط انجام شد. در پاسخ به این تجاوز، ایران ضربات قاطعی وارد کرد و آغاز مرحله جدیدی از رویارویی بین محور مقاومت و نیروهای متخاصم به رهبری رژیم اشغالگر را اعلام نمود.
این مقاله پنج یادداشت استراتژیک درباره ماهیت این نبرد و چشم‌اندازهای آن ارائه می‌دهد، با این پیش‌بینی که این وضعیت تا وقوع تحولی اساسی، مانند دخالت مستقیم نیروهای آمریکایی یا تغییر کیفی در مواضع قدرت‌های بزرگ بین‌المللی، ادامه خواهد یافت.
یادداشت اول: تکرار خطای هیتلر – غرور توسعه‌طلبانه صهیونیستی
ایده اصلی: رژیم صهیونیستی با حمله به ایران، خطای تاریخی هیتلر در حمله به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۱ را تکرار می‌کند، زمانی که هیتلر تصور می‌کرد پیروزی‌های پیشینش موفقیت او را در برابر دشمنی بسیار قدرتمندتر تضمین می‌کند. رژیم صهیونیستی پس از تخریب غزه، اشغال جنوب لبنان و انجام ترورها و حملات در منطقه طی سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵، گمان کرد که می‌تواند بدون پیامد ایران را هدف قرار دهد.
اقدام رژیم صهیونیستی چیزی جز تکرار تراژیک همان خطایی نیست که آدولف هیتلر با حمله به اتحاد جماهیر شوروی پس از سرمستی از فتوحاتش در اروپای غربی مرتکب شد. صهیونیست‌ها پس از آنچه تصور می‌کردند پیروزی در تخریب غزه و اشغال جنوب لبنان بود، و پس از مجموعه‌ای از ترورها و تخریب‌های سیستماتیک در منطقه طی سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، گمان کردند که “موفقیت” بار دیگر همراهشان خواهد بود. اما آن‌ها هدفی بسیار بزرگ‌تر از توان خود انتخاب کردند: ایران. کشوری با عمق تمدنی، تاریخی و جغرافیایی که نه محاصره می‌شود و نه رام می‌گردد. یک هفته از آغاز نبرد گذشته و رژیم صهیونیستی نتوانسته معادله بازدارندگی جدیدی را تحمیل کند.
طی دو سال گذشته، رژیم صهیونیستی بیش از ۳۰۰ حمله هوایی به اهدافی در سوریه و لبنان انجام داده و رهبران برجسته محور مقاومت، مانند یکی از فرماندهان حزب‌الله در سال ۲۰۲۴، را ترور کرده است (منبع: گزارش مرکز مطالعات استراتژیک دمشق، ۲۰۲۵).
تجاوز به ایران شامل هدف قرار دادن تأسیسات نظامی در استان‌های خوزستان و اصفهان بود، اما پدافند هوایی ایران موفق به ساقط کردن ۷۰ درصد موشک‌ها شد (منبع: بیانیه وزارت دفاع ایران، ۲۰۲۵).
ایران با وسعت جغرافیایی (۱.۶۵ میلیون کیلومتر مربع) و جمعیت ۹۰ میلیونی، دارای توان لجستیکی بسیار فراتر از رژیم صهیونیستی است که از محدودیت منابع انسانی و جغرافیایی رنج میبرد.
مثال‌ها:
همان‌طور که هیتلر در محاصره استالینگراد به دلیل گسترش بیش از حد شکست خورد، رژیم صهیونیستی با مقاومت شدید ایران مواجه است که با شلیک ۲۰۰ موشک بالستیک دقیق به پایگاه‌های نظامی صهیونیستی پاسخ داد (منبع: خبرگزاری تسنیم، ۲۰۲۵).
تلاش‌های رژیم برای تحمیل معادله بازدارندگی جدید شکست خورده، زیرا ایران بدون وقفه به تولید موشک و پهپاد ادامه داده است.
مستندات:
مرکز مطالعات استراتژیک دمشق. (۲۰۲۵). گزارش سالانه درباره تجاوزات صهیونیستی در منطقه.
خبرگزاری تسنیم. (۲۰۲۵). بیانیه درباره پاسخ ایران به تجاوز صهیونیستی.
یادداشت دوم: گسترش بیش از حد، فرمول فروپاشی
ایده اصلی: گسترش نظامی رژیم صهیونیستی در جبهه‌های متعدد (غزه، لبنان، ایران) مشابه فروپاشی امپراتوری بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم به دلیل گسترش بیش از حد است. در مقابل، ایران از موضع دفاعی حساب‌شده وارد نبرد شده است.
گسترش رژیم صهیونیستی در بیش از یک جبهه به‌طور همزمان – از غزه تا لبنان و ایران – تکرار سناریوی فروپاشی بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم است. بریتانیا از نظر نظامی پیروز شد، اما بهای گسترش نظامی را با فروپاشی امپراتوری خود در سال ۱۹۴۷ پرداخت کرد. امروز، رژیم صهیونیستی ممکن است بتواند آسیب‌های تاکتیکی وارد کند، اما بهای استراتژیک این گسترش به‌سرعت آشکار خواهد شد: فروپاشی اقتصادی، فرسودگی داخلی و فرسایش جبهه داخلی. در مقابل، ایران از موضع دفاع مشروع و با محاسبات دقیق وارد نبرد شده که آن را در بلندمدت منسجم‌تر می‌سازد.
رژیم صهیونیستی از کسری اقتصادی فزاینده رنج میبرد؛ بدهی‌هایش در سال ۲۰۲۵ به ۳۰۰ میلیارد دلار رسیده و تولید ناخالص داخلی به دلیل جنگ‌های مداوم ۴ درصد کاهش یافته است (منبع: گزارش بانک جهانی، ۲۰۲۵).
ایران، با وجود تحریم‌ها، اقتصاد مقاومتی را توسعه داده و صادرات نفت خود را در سال ۲۰۲۴ به ۱.۵ میلیون بشکه در روز، عمدتاً به چین، افزایش داده است (منبع: سازمان اوپک، ۲۰۲۴).
جبهه داخلی صهیونیستی شاهد شکاف‌های عمیق و اعتراضات علیه رهبری رژیم در سال ۲۰۲۵ به دلیل هزینه‌های بالای جنگ است (منبع: روزنامه معاریف، ۲۰۲۵).
مثال‌ها:
همان‌طور که گسترش بریتانیا به از دست دادن مستعمراتش در سال ۱۹۴۷ منجر شد، رژیم صهیونیستی با فرسودگی داخلی مواجه است و مهاجرت یهودیان به آن در سال ۲۰۲۵ به میزان ۳۰ درصد کاهش یافته است.
ایران جبهه داخلی خود را منسجم نگه داشته و میلیون‌ها ایرانی در راهپیمایی‌های حمایت از پاسخ به تجاوز صهیونیستی شرکت کردند (منبع: خبرگزاری ایرنا، ۲۰۲۵).
مستندات:
بانک جهانی. (۲۰۲۵). گزارش اقتصاد جهانی.
سازمان اوپک. (۲۰۲۴). گزارش سالانه صادرات نفت.
خبرگزاری ایرنا. (۲۰۲۵). پوشش راهپیمایی‌های حمایتی در تهران.
یادداشت سوم: غیبت پررنگ کشورهای عربی
ایده اصلی: غیبت کشورهای عربی از این نبرد نشان‌دهنده شکاف داخلی و حذف سیستماتیک نقش آن‌ها به دلیل عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی و حمایت برخی کشورها از جنگ‌های نیابتی است.
در حالی که شعله‌های آتش در آسمان غرب آسیا زبانه می‌کشد، صدای تأثیرگذار عربی غایب است، گویی این موضوع به آن‌ها ربطی ندارد. ک
شورهای عربی کلیدی سابق – مصر، عراق، سوریه – به‌طور سیستماتیک به حاشیه رانده شده‌اند. برخی کشورهای عربی متأسفانه در تضعیف این مراکز نقش داشتند، چه از طریق حمایت از جنگ‌های نیابتی و چه از طریق عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی. دیگر کشورها، به‌ویژه کشورهای خلیجی، تأثیر قابل‌توجهی بر موضع تهران یا معادلات رژیم صهیونیستی ندارند. این غیبت عربی از برجسته‌ترین نتایج شکاف داخلی و حذف پروژه رهایی‌بخش مشترک است.
مصر، سوریه و عراق، که زمانی مراکز قدرت عربی بودند، از سال ۲۰۱۱ به دلیل جنگ‌های داخلی و مداخلات خارجی تضعیف شده‌اند (منبع: گزارش سازمان ملل درباره مناقشات خاورمیانه، ۲۰۲۴).
کشورهای خلیجی مانند امارات و بحرین در سال ۲۰۲۰ توافق‌نامه‌های عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی امضا کردند که حمایت آن‌ها از قضیه فلسطین را کاهش داد (منبع: مؤسسه واشنگتن برای مطالعات خاورمیانه، ۲۰۲۴).
ایران، برخلاف کشورهای عربی، با تسلیح حزب‌الله و حماس از محور مقاومت حمایت کرده و جایگاه خود را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای تقویت کرده است (منبع: مرکز کارنگی برای مطالعات، ۲۰۲۵).
مثال‌ها:
در حالی که برخی کشورهای عربی بیانیه‌های محکومیت نمادین علیه تجاوز صهیونیستی به ایران صادر کردند، هیچ حمایت نظامی یا اقتصادی از تهران ارائه ندادند.
عادی‌سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۴ به تنش در روابط با ایران منجر شد و شکاف عربی را تقویت کرد (منبع: روزنامه الشرق الأوسط، ۲۰۲۴).
مستندات:
سازمان ملل متحد. (۲۰۲۴). گزارش درباره مناقشات خاورمیانه.
مؤسسه واشنگتن برای مطالعات خاورمیانه. (۲۰۲۴). توافق‌نامه‌های عادی‌سازی عربی-صهیونیستی.
مرکز کارنگی برای مطالعات. (۲۰۲۵). نقش ایران در حمایت از محور مقاومت.
یادداشت چهارم: نبرد، نه جنگ – و نزاع اراده‌ها از راه دور
ایده اصلی: رویداد کنونی جنگ فراگیر نیست، بلکه نبردی محدود است که بر حملات هوایی و جنگ رسانه‌ای متمرکز است. ایران از موضع بازدارندگی وارد نبرد شده، در حالی که رژیم صهیونیستی به دنبال تضعیف نظام ایران بدون توان واقعی است.
مهم است تأکید کنیم که آنچه اکنون در جریان است، جنگ فراگیر نیست، بلکه نبردی محدود با ابزارهای مشخص و متمرکز بر حوزه هوایی و جنگ رسانه‌ای است. تفاوت بین جنگ و نبرد بزرگ است: جنگ به معنای تلاش برای سرنگونی نظام سیاسی دشمن و اشغال پایتخت اوست، اما آنچه اکنون رخ می‌دهد، درگیری متقابل از راه دور است. رژیم صهیونیستی به دنبال تضعیف نظام ایران است، اما توانایی واقعی برای تحقق این هدف را ندارد. در مقابل، جمهوری اسلامی از موضع بازدارندگی و دفاع استراتژیک وارد نبرد شده و در این مرحله نه به دنبال آزادسازی فلسطین است، نه تغییر نظام سیاسی آن، بلکه به دنبال خنثی‌سازی تجاوز و شکست پروژه عادی‌سازی و توسعه‌طلبی صهیونیستی است.
رژیم صهیونیستی از جنگنده‌های F-35 برای حمله به ایران استفاده کرد، اما برد محدود آن‌ها (۱۲۰۰ کیلومتر) مانع از هدف قرار دادن تأسیسات حیاتی دوردست شد (منبع: مجله Military Technology، ۲۰۲۵).
ایران با موشک‌های خیبر (برد ۲۰۰۰ کیلومتر) پاسخ داد که برتری خود را در جنگ از راه دور نشان داد (منبع: بیانیه سپاه پاسداران، ۲۰۲۵).
جنگ رسانه‌ای شامل فراخوان‌های صهیونیستی برای قیام مردم ایران بود که با تمسخر در پلتفرم‌های ایرانی مانند توئیتر مواجه شد (منبع: تحلیل مرکز رسانه‌ای ایران، ۲۰۲۵).
مثال‌ها:
فراخوان‌های رژیم برای قیام ایرانیان مشابه دعوت‌های آمریکا از عراقی‌ها در سال ۲۰۰۳ بود، اما ایران با جمعیت منسجم خود در برابر این کمپین‌ها مصونیت نشان داد.
ایران با سیستم‌های دفاع پیشرفته مانند باور-۳۷۳ از تأسیسات هسته‌ای خود، مانند نطنز، محافظت کرد (منبع: خبرگزاری مهر، ۲۰۲۵).
مستندات:
مجله Military Technology. (۲۰۲۵). تحلیل توان هوایی صهیونیستی.
خبرگزاری مهر. (۲۰۲۵). توسعه سیستم‌های دفاع هوایی ایران.
مرکز رسانه‌ای ایران. (۲۰۲۵). تحلیل جنگ رسانه‌ای.
یادداشت پنجم: ایران تنها نیست… و رژیم هم تنها نیست
ایده اصلی: ایران از نظر جهانی منزوی نیست، بلکه از حمایت روسیه، چین و کشورهای جنوب جهانی برخوردار است، در حالی که رژیم صهیونیستی از حمایت متزلزل غرب بهره‌مند است.
یکی از اشتباهات رایج در پوشش رسانه‌ای غربی – و حتی عربی – این است که فرض می‌شود ایران از نظر جهانی منزوی است. اما واقعیت‌ها نشان می‌دهد که نظام بین‌المللی در حال شکاف و تجزیه است. بله، ایالات متحده و اتحادیه اروپا عمدتاً از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند، اما با اکراه. در مقابل، اردوگاهی در حال شکل‌گیری در اطراف ایران است که شامل روسیه، چین و کشورهای جنوب جهانی، از آمریکای لاتین تا آسیای مرکزی، می‌شود. این نبرد جهان را در برابر دو گزینه قرار داده است: یا ادامه حمایت از رژیم صهیونیستی در تجاوزاتش، یا ایستادن در کنار کسانی که از حاکمیت، جایگاه و کرامت خود در برابر ذهنیت استعماری متکبر دفاع می‌کنند.
ایران در سال ۲۰۲۴ توافق‌نامه‌های همکاری نظامی با روسیه امضا کرد که شامل تأمین جنگنده‌های سوخو-۳۵ و سیستم‌های اس-۴۰۰ بود (منبع: خبرگزاری اسپوتنیک، ۲۰۲۴).
چین سرمایه‌گذاری‌های خود در ایران را در چارچوب ابتکار کمربند و جاده به ۴۰۰ میلیارد دلار افزایش داد (منبع: مؤسسه مطالعات چین، ۲۰۲۵).
ایالات متحده، با وجود حمایت از رژیم صهیونیستی، از دخالت مستقیم به دلیل ترس از تشدید منطقه‌ای خودداری می‌کند (منبع: گزارش مؤسسه بروکینگز، ۲۰۲۵).
مثال‌ها:
حمایت ونزوئلا و کوبا از ایران در شورای امنیت در سال ۲۰۲۵ شکل‌گیری اردوگاه بین‌المللی حامی تهران را نشان داد.
حمایت اروپا از رژیم صهیونیستی کاهش یافته و فرانسه و آلمان در سال ۲۰۲۵ از ارسال تسلیحات اضافی خودداری کردند (منبع: روزنامه لوموند، ۲۰۲۵).
مستندات:
خبرگزاری اسپوتنیک. (۲۰۲۴). توافق‌نامه‌های همکاری نظامی روسیه-ایران.
مؤسسه مطالعات چین. (۲۰۲۵). ابتکار کمربند و جاده در ایران.
مؤسسه بروکینگز. (۲۰۲۵). تحلیل سیاست آمریکا در خاورمیانه.
نتیجه‌گیری:
ایران قوی‌تر از جنگ است – و رژیم ضعیف‌تر از آن که پیروز شود
این یادداشت‌ها تأیید می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران از عمق استراتژیک فراتر از قدرت نظامی برخوردار است و به انسجام مردمی و اعتقادی تکیه دارد. در مقابل، رژیم صهیونیستی از شکنندگی داخلی و وابستگی بیش از حد به حمایت خارجی رنج میبرد. نبرد کنونی، با وجود شدت آن، نشان‌دهنده تغییر در توازن بازدارندگی به نفع ایران است که در برابر تجاوز مقاومت کرده و پروژه‌های توسعه‌طلبی و عادی‌سازی صهیونیستی را ناکام می‌گذارد. ایران با برافراشتن پرچم دفاع از فلسطین و کرامت امت پیش می‌رود، در حالی که رژیم با آینده‌ای پر از چالش مواجه است.
منابع:
مرکز مطالعات استراتژیک دمشق. (۲۰۲۵). گزارش سالانه درباره تجاوزات صهیونیستی در منطقه.
خبرگزاری تسنیم. (۲۰۲۵). بیانیه درباره پاسخ ایران به تجاوز صهیونیستی.
بانک جهانی. (۲۰۲۵). گزارش اقتصاد جهانی.
سازمان اوپک. (۲۰۲۴). گزارش سالانه صادرات نفت.
سازمان ملل متحد. (۲۰۲۴). گزارش درباره مناقشات خاورمیانه.
مؤسسه واشنگتن برای مطالعات خاورمیانه. (۲۰۲۴). توافق‌نامه‌های عادی‌سازی عربی-صهیونیستی.
مجله Military Technology. (۲۰۲۵). تحلیل توان هوایی صهیونیستی.
خبرگزاری اسپوتنیک. (۲۰۲۴). توافق‌نامه‌های همکاری نظامی روسیه-ایران.
