یادداشت سردبیر
رضا خسروی:
زنجیره ارزش چیست؟
زنجیره ارزش برای توصیف تمام فعالیت‌های مورد نیاز کسب و کار جهت ایجاد یک محصول از ابتدا تا انتها (مانند طراحی، تولید، توزیع و …) استفاده می‌شود. تجزیـه و تحلیـل زنجیره ارزش بـه کسب و کارهـا یک مـدل بصـری از ایـن فعالیـت‌ها می‌دهـد و بـه آنها اجـازه می‌دهـد تعییـن کننـد کـه کجـا مـی‌تـواننـد هزینـه‌هـا را کـاهش دهنـد. با ایـن تحلیل مـی‌توانید برای ایجـاد مزیت رقابتی، بهبود کارایی و افزایش حاشیه سود گام بردارید. بیایید نگاهی عمیق‌تر به تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش بیندازیم و بیاموزیم که چگونه می‌توانید فعالیت‌های کسب و کار خود را تجزیه و تحلیل کنید.
تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش چیست؟
تجزیـه و تحلیل زنجیره ارزش روشـی برای ارزیابی هر فعـالیت در زنجیـره ارزش یک شرکت برای درک موقعیت های فرصت های بهبود است. انجام تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش به شما کمک می‌کند تا در نظر بگیرید که چگونه هر مرحله ارزش محصول یا خدمات نهایی شما را اضافه یا کم می‌کند. این امر به نوبه خود می‌تواند به شما در دستیابی به نوعی مزیت رقابتی کمک کند، مانند:
کاهـش هزینـه:
بـا کارآمدتـر کردن هر فعـالیت در زنجیـره ارزش و در نتیجـه هزینه کمتر.
تمایز محصول:
با سرمایه‌گذاری زمان و منابع بیشتر در فعالیت‌هایی مانند تحقیق و توسعه، طراحی یا بازاریابی که می‌تواند به برجسته شدن محصول شما کمک کند. همانطور که تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش خود را تکمیل می‌کنید، مزیتی را که می‌خواهید نسبت به رقبا به دست آورید، شناسایی خواهید کرد. شرکت‌ها باید بین دو نوع مزیت رقابتی، یکی را انتخاب کنند: مزیت هزینه و مزیت تمایز. که در ادامه به هر دوی آن می پردازیم.
مزیت رقابتی
مزیت رقابتی چیزی است که کسب و کار شما را از رقبا متمایز می‌کند. برای ایجاد مزیت، به یک تصویر واضح از بازار هدف خود نیاز دارید. اگر یک کارآفرین علاقه‌مند به تعریف واضح مخاطبان و بازار هدف کسب و کار خود هستید، مطمئن شوید که بازار مناسبی را برای راه‌اندازی یا فروش محصولات خود پیدا خواهید کرد. همچنین باید بدانید که محصول شما چه مزیتی برای بازار هدف دارد و درک کاملی از رقبا و پیشنهادات آنها داشته باشید. هنگام تحلیل زنجیره ارزش، کسب و کار به دنبال کسب مزیت رقابتی در یکی از این دو حوزه است:
مزیت هزینه
هدف استراتژی رهبری هزینه تبدیل شدن به کم‌هزینه‌ترین ارائه‌دهنده در صنعت یا بازار است. شرکت‌هایی که در استراتژی کم‌هزینه برترین هستند، کارایی عملیاتی بسیار بالایی دارند و از مواد و منابع کم‌هزینه برای کاهش قیمت کلی محصول یا خدمات خود استفاده می‌کنند. به عنوان مثال می‌توان به مک دونالد و والمارت اشاره کرد.
مزیت تمایز
با استفاده از استراتژی تمایز، شما یک محصول یا خدمات منحصر به فرد یا بسیار تخصصی را برای به دست آوردن مزیت رقابتی ارائه می‌دهید. کسب و کار باید زمان و منابع خود را به نوآوری، تحقیق و توسعه اختصاص دهد. استراتژی تمایز موفق به کسب و کار این امکان را می‌دهد که برای محصول یا خدمات خود قیمت بالاتری تعیین کند. به عنوان مثال می‌توان به استارباکس و اپل اشاره کرد. بهتر است یک مزیت رقابتی را انتخاب کنید تا تلاش خود را روی آن متمرکز نمایید. بسته به اینکه کدام استراتژی رقابتی را انتخاب می‌کنید، هدف تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش کاهش هزینه‌ها یا تمایز برای بهبود حاشیه خواهد بود. سپس ایده روشنی از اهداف کسب و کار خود و نحوه برنامه‌ریزی برای ارائه ارزش خواهید داشت. همچنین دامنه تغییراتی را که ممکن است برای بهبود کارایی لازم باشد، محدود می‌کند.
