انسـان در سایه سار اخلاق

محمدحسین تاج محتشم، استاد حوزه:

مقـدمـه در دنیـای کنونی، تقابلِ آرا و نظرات خیـر و شر، در پرده ای از توهمـات و بی اطلاعی ها متشکل شـده است و انسان به ماهو انسـان وا مانده این رویداد هـای عظیم و این جنگ خیـر و شر است. به راستـی بر هر آنچه هست، هر لباسـی که می‌خواهند پوشانیده و هر واقعیتی را به هر شکلی که می‌خواهند به جامعه انسانی تزریق می کنند. اسلام وظیفه ما را در این رویداد ها به زیبایی مشخص نموده است که آن “پایبندی به اصول اولیه اخلاق است؛ همین پایبندی باعث راهیابی، راهگشایی و توفیق تکامل روح مقدس انسانی خواهد شد”

در دنیای کنونی همه و همه به دنبال چند مورد مشخص بـرای زندگی خود می باشنـد، مورد اول آرامش در زندگی است، زیبایی زندگی در سلامت روحی و روانی است. مورد بعدی آسایش است ثبات مـادی در این قسم جای می‌گیرد؛ پس هر مکتبـی بتواند این موارد را برای یک انسان به ارمغان بیاورد باید به آن بالید و هرچه انسان را از این اصول دور کند مورد تقبیح است.

ما معتقدیم اسلام بهترین نسخـه برای وجود یک زندگی انسانـی است. برنامه سلامت زندگی باید به گونه ای باشد که هر آنچه از آن بهره ببریم و آن را اجرا کنیم، بیشتر به اهداف مادی و معنوی خویش برسیم، فی المثل دین مبیـن، ما را از دروغ بر حذر داشته است.

کسی که راستگوست دارای آرامـش فکری است زیـرا بر پـایه ای از سلامت و ایمان ذهنی ایستـاده است کسی او را به غیر نمی‌تواند متهم کند و شاکله ای از اعتماد به نفـس و تحقـق اجرای اعتقادات در وی می درخشد. زیبایی دین ما زمانی نمایان می شود که این اصول در تمام جهان و در تمام ادیان الهی شناخته شده است یعنی با هر دین و آیین، اهل هر مذهبی باشی یک سری اصول اخلاقی مورد تأیید و احترام است.

دروغ، تهمت، زیاده خواهی در تمام ادیان الهی قبیح است. در ابحاث کلام مقارن و در طول آن تقریب مذاهب و ادیان به این موارد و شناخت آنها پرداخته می‌شود. فی زماننا هذا در ادیان مختلف کارشناسان دینی، انسان شناسان و محققین علوم جامعه شناسی و روانشناسی تحقیقات گسترده ای را در این زمینه انجام داده اند.

همواره در متون باستانی و اثرات دانشمندان، قدمـا و متأخرین به دنبال شناخت نسبی از این علوم بـوده اند تا بتوانند یک جامعـه سالم را پی ریـزی نمـایند، نکتـه دیگـر اینکه ایـن علـوم در صورت نتیجه بخش بودن ارزشمند و قابل اجراست و علوم انسانی جز علوم نتیجه محور است؛ تئوریسین ها زمانی اصول و تئوری هایشان معنا پیدا می کند که قابلیت اجرا داشته باشد.

در دین و مسلک زیبای ما تمام این اصول، روش به دست آوردن و اجرای آن در زندگی به همراه نمونه های واقعی و نتایج آن، به کرات قابل مشاهده و تعمیم است. در تقابل خیر و شر این مباحث مورد تهدید و هجمه قرار می گیرد؛ بنابراین شناخت این مسائل و پایبندی به آنها بسیار مهم است. شرور انفاس به دنبال درهم ریختن نفس کلامی این محسنات می باشند و با حربه آزادی پیش می آیند.

فـرق انسـان و حیـوان در چیست؟ آیـا آزادی به معنـای بی قیـدی، بی اعتقـادی و بی وجودیست؟ ب

ا این نگاه حیوانات در رده بسیار بالاتری از لحاظ کیفیت زندگی نسبت به انسان هستند؛ انسان ذی شعور و صاحب عقل برای ساخت یک چیدمـان سالم فردی و اجتماعی خود را مقید به شناخت تعاریف اخلاقی می‌داند. حتی شرور جامعه انسانی زمانی که می‌خواهند یک نمونه از زندگی انسانی را تعریف نمایند آرامش، آسایش و آزادی نفسی را به دایره انسانی مرجوع می نمایند، سپس با ذبح الهیات و در طول آن اخلاقیات به دنبال ایجاد صحنه های ابتذال انسانی و نزدیکی به ابعاد حیوانی انسان هستنـد، به طـوری که بعـد از چندی دیگر خبری از انسـان و احتـرامات فائقـه و شاخصه های آن وجود ندارد و هرچه هست حیوانیت است و نزول اخلاقیات و شخصیت و اینجاست که دین واقعی به فریاد نفس خسته انسانی خواهد رسید و آن را از این منجلاب نجات خواهد داد.

پس به عنوان فردی از جامعه انسانی باید این تقابلات را بشناسیم و تشخیص دهیم تا خدای ناکرده جنود جهل ما را به قهقرای اخلاقی نبرند و با بهانه آزادی های نفسانی تمام پاکی مارا به یغما نبرند که در آخر باز برای بدست آوردن سلامت روانی محتاج به بازگشتی نصوح وار خواهیم بود. با توجه به محدودیت نوشتاری، سعی در روشن کردن چراغی در ذهن خوانندگان گرام داریم؛ بنابراین مطالب با حفظ اصالت در اقل مقدار است که با مراجعه به کتب و منابع، اطلاعات کاملی در این زمینه به دست خواهد آمد.