کلید رفع خاموشی های تابستان در دستـان بـخـش خصـوصـی
حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و رئیس انجمن ساتکا:
وقوع قطعی برق و خاموشی ها در کشور که با گرم تر شدن هوا شدت گرفته است، نخستین اثر خود را بر روی صنایع و واحدهای تولیدی کشور نشان داده است. در این میان بسیاری از صنایع از روند خاموشی ها متضرر شده و بسیاری نیز معتقدند ادامه چنین فرآیندی منجر به افزایش هزینه تولید و در نهایت ضررهای جبران ناپذیر به فعالیت های تولیدی آنها خواهد شد.
در ایـن رابطـه فعالان عرصـه رسانـه در طـول هفته های گذشتـه سوالی را مطـرح کرده انـد مبنی بر اینکه از زمستان سال گذشته که بحث خاموشی‌ها مجدداً در کشور اتفاق افتاد، فعالان صنعتـی هشدار داده بـودنـد که این مسألـه با گرم تر شدن هوا بـار دیگر و با شدت بیشتری بروز و ظهور خواهد کرد؛
در نتیجه چرا مسئولان و دست اندرکاران در قابل چنین موضوع مهمی چاره اندیشی نکرده اند. پاسخ به این موضوع مستقیماً به مسئولان و دست انـدرکاران قضیه بـازمی‌گردد.
آنچه به شخصه به عنوان ناظر می‌توانم اظهار نظر کنم به به کمبود منـابع دولتی و عدم سرمایه گذاری و ضعف در ایجاد رگـولاتــوری و بـورس انـرژی باز می گردد. اینها مسائلی اسـت کــه در طــول سال های گذشته به آن بـی تـوجهی شـده و بـه همیــن دلیل اتفاقات امروز نیز قابل پیش‌بینی بوده است.
وقتـی بـه امکانـات زیـر ساختی توجهی نمی شود
در واقع سرمایه‌گذاری در صنعت برق آن‌گونه نیست که فرضاً امروز سرمایه‌گذاری شود و فردا بتوان ژنراتور را روشن کرد، بلکه تقریبا دو سال تا سه سال طول می‌کشد که یک نیـروگـاه از تـولیـد واحد گـاز تـا سیـکل ترکیبی‌اش کامل شود. در این رابطه در کشور ما متأسفانه به امکانات زیرساختی توجه نشده و هر دولتی که سرکار بوده، نسبت به دولت قبل در جهت سرمایه‌گذاری و تقویت بخش خصوصی توجه کمتری را معطوف داشته است.
به همین دلیل است که تمامی مشکلات در طول سال‌های گذشته انباشته و باعث شده است تا امروز 12 هزار مگاوات کمبود برق مواجه باشیم. معتقدم که در این رابطه مسئولانی که متولی این بخش هستند، لازم بود که در مورد این چالش اطلاع‌رسانی و چاره‌اندیشی می‌کردند، حال آنکه شواهد نشان می‌دهد، رویکرد آنها نسبت به این مشکلات تلاش برای توجیه وضعیت به صورت مطلوب بوده است.
سـؤال دومی که این روزهـا زیاد مطـرح می شـود این است که چرا صنـایع در اولویت خاموشی ها قرار دارند؟
برای پاسخ به این سؤال لازم به توضیح است که در ایران یک سوم مصرف برق خانگی، یک سوم صنعتی و یک سوم دیگر تجاری و اداری است.
در این رابطه تلاش‌ها بر روی این موضوع متمرکز است که خاموشی‌ها در بخش خانگی و اداری به حداقل برسد و در نتیجه همین امر است که عمده تمرکزها بر روی صنایع قرار گرفته است.
در این شرایط است که صنایع واقعاً از این رهگذر و دیدگاه متضرر شده‌اند؛ حال آنکه حیــات تـولیــد در گــرو روشـن بــودن دستگاه هاست و اگر خاموشی صورت بگیرد، هزینـه های هنگفتـی را بـه بنگاه ها تحمیـل می‌کنـد. از همیـن رو، کسانی که متـولی و صاحبان صنایع کشور هستند لازم است به این مشکل به عنوان یک مطالبه ملی بنگرند، زیرا با شرایط پیش آمده معتقدم که باید به حال مظلومیت صنایع کشور گریست.
از سوی دیگر شواهد نشان می دهد که برای برون رفت از این چالش از ظرفیت های بخش خصوصـی نیـز بـه صورت مطلـوب استفـاده نمی شود. هر چند اکنون در حدود 55 درصد از نیروگاه های ما در اختیار بخش خصوصی و نیمه دولتی است؛ اما بخش خصوص در این زمینه دچار مشکلات عدیده‌ای است. مثلاً بخش خصوصی وارد مرحله ساخت نیروگاه شده، اما پول خود را دیر دریافت کرده است.
یا اینکه چون وام های خود را به یورو از صندوق توسعه ملی دریافت کرده، ملزم است بازپرداخت آنها را نیز با ارز انجام دهند. به همین دلیل است که با جهش نرخ ارز و اینکه امروز قیمت یورو نزدیک به 50 هزار تومان است، مشخص نیست که چگونه قادر است با عدم اصلاح قیمت از سوی دولت و پایین بودن درآمد آنها ، اقساط خود را پرداخت کند؟
همین امر سبب شده تا علاوه بر اینکه سرمایه‌گذاری جدید در نیروگاه‌ها صورت نگیرد، بلکه سرمایه‌گذاری‌های قبلی نیز معطل بماند. یعنی بخش خصوص اکنون به عنوان حامی و ضامن برون رفت از این مشکل اکنون عقب مانده است.
حال آنکه اگر در این زمینه بخش خصوصی تقویت می‌شد و بورس انرژی و عرضه برق (توسط همین بخش غیر دولتی )و تقاضا (صنایع متقاضی) بر مبنای درستی که قیمت برق بصورت رقابتی در دستور کار قرار می‌گرفت، امروز بخش زیادی از مشکلات اقتصاد انرژی ما برطرف می‌شد و بسیاری از نیروگاه ها نیز قابلیت توسعه و فعالیت بیشتر داشتند.
به همین دلیل است که معتقدم تقویت و استفاده از بخش خصوصی تنها راه‌حلی است که می‌تواند ما را از وضعیت فعلی نجات دهد.
