نقش زنـان در اقتصـاد جامعه
حمیده مولائی مدیرمسئول: زنان در سراسر جهان نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در اداره امور خانواده و جامعه دارند و برای تسریع روند تغییر و تحقق هدف‌های توسعه پایدار می‌توانند مسئولیت بسیارجدی و مهمی را برعهده گیرند.
در دهه‌های اخیر سهم اشتغال و نقش‌آفرینی زنان در اقتصاد جهانی بسیار بیشتر از نسل پیشین بوده است. فرایند پیچیدۀ توسعه و نقش منابع انسانی، به‌مثابۀ یکی از عوامل اصلی آن، نیازمند بازنگری در نقش نیروی انسانی به‌خصوص نقش زنان است که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.
در سالهای اخیر، جهان شاهد پدیدۀ اجتماعی‌ـ اقتصادی جدیدی به نام مشارکت زنان در بازار کار بوده است. قدرت دادن به زنان و برداشتن موانع از سر راه آنـان باعث بهبـود وضعیت سیـاسی، اجتماعی و اقتصـادی آن‌هـا در جـامعـه مـیشـود کـه ایـن جـریـان مـیتـواند زمینـهسـاز رشـد و توسعۀ پایدار باشد.
طی یک دهه گذشته گرایش به تحصیل در میان زنان افزایش یافته است و پس از اتمام دوره‌های دانشگاهی، آنها می خواهند دوشادوش مردان به بازار کار وارد شوند. برخی از کارشناسان معتقدند، تناقضی در جامعه ایران برای زنان رقم خورده است که حل آن نیاز به زمان دارد به طوری که جامعه باید پاسخگوی نیازهای اجتماعی و اقتصادی آنها باشد و خود را با این خواست‌ها منطبق کند.
کمبود تقاضا برای نیروی کار، وجود بیکاری و به خصوص بیکاری نسبی مردان در بازار کار، افزایش چشمگیـر حضور دختـران در مـدارس و دانشگاه‌ها، میزان پایین سواد در میان زنان نسبت به مردان، تبعیض بر ضد زنان توسط کارفرمایان به دلایل گوناگون، تقویم کاری و ساعات غیرقابل‌انعطاف نسبت به زنان، عدم تـأکیـد بـر اهمیت و لزوم حضـور زنـان در فـعـالیت هـای اقتصـادی و .. را می‌تـوان از مهم‌ترین علل وجود این تناقض دانست.
نتایج حاکی از آن است که افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار تأثیر مثبت و معناداری بر تولید ناخالص داخلی کشور داشته و افزایش میزان تحصیلات آنان بر نرخ مشارکت اقتصادی زنان و در‌نهایت تولیـد نـاخالص داخلی کشـور تـأثیر مثبت داشته است. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که اقدامات مقتضی برای رفع تبعیض علیه زنان در زمینۀ اشتغال انجام گیرد.
شاید پرسیده شود که منطق سرمایه‌گذاری برای ارتقاء توانمندی‌ها و جایگاه زنان در جامعه چیست؟ در این باره می توان گفت که زنان یک‌چهارم نیروی کار را در صنعت و یک‌سوم را در بخش خـدمـات تشکیـل می‌دهنـد و افـزون بـر فعالیت‌های درون خانه در فعالیت های تولیدی هم نقش دارند.
سرمایه‌گذاری متناسب بیشتر برای زنان در کنار مردان در زمینه آموزش، بهداشت، تنظیم خانواده، دسترسی به زمین، بخشی مهم از راه‌کار توسعه و نیز عدالت اجتماعی است.
این امر به‌صورت مستقیم درآمد اقتصادی در فعالیت‌های تولیدی بالاتر و استفاده‌ی کارآمدتر از منابع اجتماعی را پدید می‌آورد که عبارت است از باروری کمتر، تغذیۀ بهتر خانوار، کاهش مرگ و میر نوزادان. مطالعات همچنین نشان می‌دهند که درآمد زنان بیشتر صرف نیازهای خانوار می‌شود تا درآمد مردان. زنـان شـاغل بـا داشتن دیـدی خلاق و برخورداری از مهارت‌های ویژه به عنوان فعال اقتصادی و عامل اصلی تربیت فرزندان، نقش مهمی در چرخه اقتصادی خانواده و جامعه برعهده دارند و از این طریق خواهند توانست در عرصه تعلیم وتربیت، تغذیه سالم و فراهم کردن شـرایط وتسهیلات منـاسب زندگی، سلامت روحی وجسمی فرزندان خویش را تضمین نموده تا فرزندان سالم ومفیدی را به جامعه تقدیم نمایند که امید است بستر و شرایط فعالیت آنان بیشتر از پیش مهیا گردد.
سـیاست‌گذاری و راهکارها برای افـزایش نقش زنان در نظـام اقتصادی:
• ایجاد چشم انداز ملی استقلال اقتصادی، تولید و مصرف فرهنگ‌سازی واصلاح آگاهی‌ها، باورها، گرایش‌ها ونگرش‌ها برای تحقق آن
• ترویج تحقق عدالت در تخصیص و توزیع منابع ثروت و دسترسی به فرصت‌ها، کالا و خدمات
• مقابله همه جانبه، فراگیر و سازمان یافته با تبعیض در عرصه‌های اقتصادی
