حبیبه رحیمیان، خبرنگار صدای سما
ایران پتانسیل بالایی برای صادرات برق و گاز به کشورهای همسایه و منطقه دارد؛ عضو هیأت مدیره فدراسیون صادرات انرژی ایران، گفت: «با حمایت دولت و ورود سرمایهگذاران خارجی، بخش خصوصی میتواند ناترازی برق را جبران کرده و ایران را به یک بازیکن مهم انرژی در منطقه تبدیل کند.»
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری صدای سما، حسنعلی تقیزاده، عضو هیأت مدیره فدراسیون و رئیس هیأت مدیره سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق، در نشست خبری «موانع توسعه صادرات غیرنفتی در حوزه انرژی» گفت: «سالهاست درباره تولید و تجارت برق توسط بخش خصوصی صحبت میکنیم، اما دولت همچنان مالکیت و کنترل بازار برق را در دست دارد و اجازه ورود بخش خصوصی به تجارت داخلی و خارجی برق را نمیدهد.»
وی افزود: «متولیان وزارت نیرو هم اذعان دارند که تجارت برق توسط دولت، اصلیترین عامل ناترازی برق است، اما همچنان چسبندگی دولت به این روش ادامه دارد.»
تقیزاده با اشاره به تثبیت قیمتهای برق در سالهای گذشته گفت: «برق یک کالا است و باید با مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار آزاد قیمتگذاری شود. تا زمانی که این نگاه اصلاح نشود، انتظار رفع ناترازی برق بیمعنی است و شرایط روزبهروز بدتر خواهد شد.»
عضو هیات مدیره فدراسیون صادرات انرژی با انتقاد صریح افزود: درباره ناترازی برق راهکارهای زیادی ارائه شده، اما به نتیجه نمیرسیم؛ چرا که دولت تاجر خوبی نیست و هر جا وارد تجارت شده، ناکام مانده است؛ با این حال، با وجود آگاهی از این موضوع، حاضر به خروج از تجارت برق نیست.
وی ریشه مشکل را تاریخی خواند و گفت: متأسفانه از سال ۱۳۸۳ به بعد نگاه تصمیمگیران تغییر کرد و با تصویب قانون تثبیت قیمتها، مسیر نادرستی در صنعت برق شکل گرفت.
رئیس سندیکای شرکت های تولید کننده برق بر تغییر نگرش تأکید و اظهارکرد: اگر نگاه سیاستگذار تغییر کند، میتوان به رفع ناترازی برق امیدوار بود؛ در غیر این صورت، حل این مشکل امکانپذیر نخواهد بود.
وی به آمارهای مایوس کننده اشاره کرد و گفت: امروز تنها یک تا دو درصد برق کشور در تابلوی سبز بورس انرژی معامله میشود و مابقی برق با قیمت حدود ۲۰۰ تومان از نیروگاهداران خریداری میشود؛ قیمتی که با واقعیتهای اقتصادی صنعت برق همخوانی ندارد.
وی تأکید کرد: همچنین دولت اجازه صادرات و سواپ برق را به بخش خصوصی نمیدهد، در حالی که بخش خصوصی توان فنی و مالی این کار را دارد. بنابراین بدون خروج دولت از تجارت برق، ناترازی این بخش هرگز اصلاح نخواهد شد.
وی بیان کرد: تا زمانی که دولت از تجارت برق خارج نشود، ناترازی از بین نمیرود. از طرف دیگر، وقتی دولت امکان تراکنش مالی با کشورهای دیگر را ندارد، صادرات برق قفل میشود؛ نتیجهاش این شده که صادرات عملاً محدود به عراق است و بازارهایی مثل ترکیه را از دست دادهایم.
وی به تجارت خارجی برق نیز اشاره کرد و گفت:«صادرات برق ایران قبل از سال ۱۳۹۹ حدود یک میلیارد دلار بود که عمدتاً به عراق انجام میشد، اما امروز این رقم نصف شده و بازارهای مهمی مانند ترکیه از دست رفته است. بخش خصوصی توانمند میتواند با استفاده از قراردادهای خرید تضمینی (Offtake Agreement) و سرمایهگذاری مناسب، هم کمبود داخلی را جبران و هم صادرات برق را توسعه دهد.»
تقیزاده تأکید کرد که ایران پتانسیل بالایی برای صادرات برق و گاز به کشورهای همسایه و منطقه دارد و نمونههایی از افغانستان، پاکستان و امارات نشان میدهد که بخش خصوصی میتواند نقش مهمی ایفا کند، مشروط به اینکه دولت اجازه ورود و سرمایهگذاری را بدهد. وی افزود: «خطوط انتقال برق به افغانستان و پاکستان سالها به دلیل کمبود سرمایه متوقف ماندهاند و خطوط زیردریایی به امارات نیز همچنان اجرا نشده است.»
وی همچنین به ظرفیتهای سرمایهگذاری در نیروگاههای کنار دریا و بهرهبرداری از میدانهای گازی آماده استحصال اشاره کرد و گفت: «بخش خصوصی میتواند با حمایت دولت و ورود سرمایهگذاران خارجی، علاوه بر پاسخگویی به نیاز داخلی، صادرات انرژی کشور را افزایش دهد و درآمدهای ارزی قابل توجهی ایجاد کند».
تقی زاده افزود: «دولت باید نقش خود را به عنوان رگولاتور تعریف کند و از مالکیت مستقیم خارج شود. بخش خصوصی با داراییها و توانمندیهای موجود میتواند ناترازی برق را جبران و ایران را به یک بازیگر مهم انرژی در منطقه تبدیل کند.»
وی خاطرنشان کرد: تا زمانی که دولت از تجارت برق خارج نشود، ناترازی از بین نمیرود. از طرف دیگر، وقتی دولت امکان تراکنش مالی با کشورهای دیگر را ندارد، صادرات برق قفل میشود؛ نتیجهاش این شده که صادرات عملاً محدود به عراق است و بازارهایی مثل ترکیه را از دست دادهایم.
