کوچِ سخت، زندگیِ شیرین؛ سفر دیرینه عشایر کرمانشاه در دل سرمای پاییز
به گزارش پایگاه خبری صدای سما استان کرمانشاه با مراتع فراوان و اقلیم متنوع، یکی از کانون‌های اصلی زندگی عشایری در غرب ایران است و هر ساله شاهد کوچ سنتی عشایر میان ییلاق و قشلاق است.
دامنه‌های زاگرس، دشت‌های پهناور و گذرگاه‌های طبیعی مسیر همیشگی عشایری‌اند که با آغاز سرما، راهی مناطق گرم‌تر می‌شوند.
امسال اما کوچ حال‌وهوای متفاوتی دارد؛ کاهش بارندگی، کمبود علوفه و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، دشواری‌های تازه‌ای پیش پای کوچ‌روها گذاشته است.
اداره کل امور عشایر کرمانشاه از هفته‌ها پیش برای ساماندهی کوچ اقداماتی چون ایمن‌سازی مسیرها، هماهنگی با منابع طبیعی و تأمین امنیت انجام داده است.
با وجود این اقدامات، عشایر از نبود زیرساخت مناسب، کمبود آب و مکان‌های امن شبانه و هزینه بالای سوخت گلایه دارند.
کوچ برای عشایر تنها جابجایی دام و خانواده نیست، بلکه پیوندی عمیق میان انسان و طبیعت است که در دل باد، کوه و رودخانه معنا می‌گیرد.
این کوچ هر سال تکرار می‌شود و نماد پایداری، تلاش و ایمان مردمانی است که حیات خود را با طبیعت درهم تنیده‌اند.
بنابر گفته علی‌جعفر رضایی، مدیرکل سابق امور عشایر، بیش از ۱۴ هزار خانوار عشایری در کرمانشاه زندگی می‌کنند که میان مناطق ییلاقی و قشلاقی در استان و استان‌های همجوار کوچ می‌کنند.
ترکیب جمعیت عشایر شامل ۲۱ درصد کوچنده، ۵۷ درصد نیمه‌کوچنده و ۱۸ درصد رمه‌گردان است و تغییر اقلیم باعث شده بسیاری به رمه‌گردانی روی آورند.
در سال‌های اخیر کوچ ماشینی‌تر شده و تنها بخشی از عشایر مسیرهای سنتی مانند دالاهو تا سرپل‌ذهاب را همچنان پیاده طی می‌کنند.
فاصله کوچ‌ها بسته به ایل از ۵۰ تا ۹۰۰ کیلومتر است و نابودی ایل‌راه‌های تاریخی به‌دلیل واگذاری زمین‌ها از مشکلات جدی این جامعه است.
بخشی از راه‌ها تخریب شده و خدماتی مانند آبرسانی و بهداشت در مسیرها وجود دارد، اما مناطق قشلاقی هنوز محروم‌اند.
عشایر کرمانشاه حدود ۴۰ درصد گوشت قرمز استان را تولید می‌کنند، اما به‌دلیل نبود بازار مستقیم، سود اصلی نصیب واسطه‌ها می‌شود.
طرح‌هایی چون آموزش تولید، بسته‌بندی، برندسازی و اعطای تسهیلات در دستور کار اداره عشایر برای توانمندسازی تولیدکنندگان قرار دارد.
خشکسالی و تغییر اقلیم زمان و مسیر کوچ را دگرگون کرده و برخی عشایر ناگزیر از مهاجرت یا یکجانشینی شده‌اند.
برنامه‌هایی مانند اصلاح مسیرها، ایجاد اردوگاه میان‌راهی، ساخت آبگیرها و تقویت بیمه دام در دست اجراست.
یکی از عشایر طایفه گوران، کریم احمدی، از سختی‌های راه، نبود دامپزشک، بارندگی‌های زودهنگام و شرایط دشوار مسیر سخن می‌گوید اما همچنان کوچ را بخشی از هویت خود می‌داند.
او از زندگی ساده در مسیر، درس خواندن کودکان در مدارس سیار و نقش زنان در پخت‌وپز و مراقبت از دام‌ها روایت می‌کند.
دامپزشکی کرمانشاه با اجرای واکسیناسیون گسترده علیه بیماری‌هایی چون تب برفکی و تب مالت، سلامت گله‌های عشایر را تضمین می‌کند. پوشش واکسیناسیون بیش از ۹۵ درصد است.
در پایان، روایت کوچ پاییزه بازتابی از زندگی سخت اما پربار عشایر کرمانشاه است؛ مردمانی که باوجود کمبود امکانات، همچنان ستون‌های تولید و امنیت غذایی کشورند و خواسته‌شان حمایت، زیرساخت، آموزش و حفظ هویت است.
