هم‌زمان با حضور کوشنر در اسرائیل، موضوع نیروهای محاصره‌شده حماس مانع پیشرفت در روند آتش‌بس غزه شده است
عارف لطیفی، خبرنگار
به گزارش پایگاه خبری صدای سما به نقل از رویترز (اورشلیم/قاهره، ۱۰ نوامبر) – میانجی‌گران آمریکایی روز دوشنبه با نخست‌وزیر اسرائیل دیدار کردند، در حالی که توجه‌ها به مرحله دوم و به‌مراتب پیچیده‌تر توافق آتش‌بس غزه و همچنین بن‌بست فوری بر سر گروهی از نیروهای حماس که هنوز در تونل‌ها پنهان هستند، معطوف شده است.
دیدار جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ، با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در حالی انجام می‌شود که حدود یک ماه از زمانی می‌گذرد که واشنگتن و کشورهای منطقه‌ای، اسرائیل و حماس را برای دستیابی به آتش‌بسی پس از دو سال جنگ ویرانگر تحت فشار قرار دادند.
با این حال، هرگونه پیشرفت در طرح آتش‌بس ترامپ نه‌تنها مستلزم آن است که دو طرف بر سر مسائلی به توافق برسند که تلاش‌های پیشین برای صلح را ناکام گذاشته بود، بلکه باید بن‌بست فوری بر سر نیروهای گرفتار حماس نیز حل‌وفصل شود.
نیروهای گرفتار به‌عنوان آزمون اصلی
سخنگوی دولت اسرائیل اعلام کرد که نتانیاهو و کوشنر درباره خلع سلاح حماس، غیرنظامی‌سازی غزه و اطمینان از اینکه این گروه دیگر هرگز نقشی در اداره این منطقه نخواهد داشت، گفت‌وگو کردند — مسائلی که قرار است در مرحله بعدی مذاکرات آتش‌بس حل شود.
نتانیاهو روز دوشنبه در سخنرانی خود در پارلمان اسرائیل (کنست) بار دیگر تأکید کرد که غزه «یا به روش آسان و یا به روش سخت» خلع سلاح خواهد شد.
یک مقام مطلع از جزئیات دیدار روز دوشنبه گفت که تمرکز گفت‌وگوها بر دو موضوع بوده است: مسئله نیروهای گرفتار حماس و نیروی بین‌المللی ثبات که در چارچوب طرح ترامپ برای غزه پیش‌بینی شده است.
به گفته این مقام، حدود ۲۰۰ نیروی حماس در تونل‌هایی زیر منطقه رفح — در بخش‌هایی از غزه که هنوز در کنترل ارتش اسرائیل است — حضور دارند و حماس خواستار اجازه خروج آن‌ها شده، در حالی که اسرائیل تاکنون با این درخواست مخالفت کرده است.
سخنگوی دولت اسرائیل روز دوشنبه اعلام کرد که تمام تصمیمات مربوط به سیاست‌های اسرائیل در قبال غزه با هماهنگی دولت ترامپ اتخاذ می‌شود.
نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، هفته گذشته تلاش‌ها برای حل این بن‌بست از طریق تأمین مسیر امن برای بازگشت نیروهای حماس به مناطق تحت کنترل این گروه در ازای خلع سلاح آن‌ها را «آزمونی برای گام‌های بعدی در طرح آتش‌بس گسترده‌تر» توصیف کرد.
دو دیپلمات غربی گفتند که اسرائیل تمایلی به اعطای مسیر امن، چه به مناطق دیگر غزه و چه به سمت مصر، ندارد.
یکی از مقامات حماس اظهار داشت که گفت‌وگوها درباره این موضوع ادامه دارد. او گفت حماس مایل است این اختلاف را حل کند و «هرگونه بهانه‌ای را که اسرائیل می‌تواند برای تضعیف توافق آتش‌بس به آن استناد کند، از بین ببرد»، اما تأکید کرد که حماس تسلیم نیروهای خود را نمی‌پذیرد.
منبع فلسطینی دیگری گفت که میانجی‌گران تلاش‌های خود را برای حل اختلاف افزایش داده‌اند، زیرا معتقدند هرگونه اقدام مسلحانه برای وادار کردن نیروهای حماس به تسلیم شدن، می‌تواند کل روند آتش‌بس را به خطر بیندازد.
پیشرفت بلندمدت در طرح آتش‌بس مستلزم توافق بر سر تشکیل نهاد حاکمیتی موقت برای غزه بدون مشارکت حماس، ایجاد نیروی بین‌المللی ثبات، تعیین شرایط حضور آن، خلع سلاح حماس و بازسازی منطقه است.
هر یک از این مراحل احتمالاً با مقاومت جدی از سوی حماس، اسرائیل یا هر دو روبه‌رو خواهد شد. همچنین نیروی بین‌المللی ممکن است برای استقرار در خاک غزه به مجوز سازمان ملل متحد نیاز داشته باشد تا کشورها حاضر به اعزام نیرو شوند.
یک مقام ارشد اماراتی روز دوشنبه گفت که امارات متحده عربی هنوز چارچوب روشنی برای نیروی بین‌المللی ثبات در غزه نمی‌بیند و در شرایط کنونی در آن مشارکت نخواهد کرد.
اتهام متقابل دو طرف به نقض توافق آتش‌بس
روز یکشنبه، حماس پیکر یک سرباز اسرائیلی را که بیش از یک دهه پیش در غزه کشته شده بود، تحویل داد. با این حال، پیکر چهار گروگان دیگر که در آغاز آخرین جنگ به اسارت گرفته شدند، هنوز در سرزمین‌های فلسطینی باقی مانده‌اند و مشخص نیست که آیا امکان بازیابی آن‌ها وجود دارد یا خیر.
بر اساس توافق آتش‌بس، حماس موظف بود پیکر ۲۸ گروگان باقی‌مانده در غزه را تحویل دهد، اما مقام‌های اسرائیلی اذعان کرده‌اند که دستیابی حماس به حدود سه پیکر از آن‌ها دشوار خواهد بود. طبق طرح آتش‌بس، کارگروه بین‌المللی ویژه‌ای برای این موضوع کمک خواهد کرد.
اسرائیل و حماس بارها یکدیگر را به نقض توافق آتش‌بس ماه اکتبر متهم کرده‌اند.
اسرائیل می‌گوید حماس در تحویل بقایای گروگان‌ها تعلل می‌کند، در حالی که حماس ادعا می‌کند اسرائیل همچنان مانع ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه می‌شود.
به گفته مقام‌های محلی بهداشت، از زمان اجرای توافق آتش‌بس تاکنون دست‌کم ۲۴۴ فلسطینی در حملات هوایی اسرائیل کشته شده‌اند. همچنین دست‌کم دو حمله مرگبار از سوی نیروهای فلسطینی به نظامیان اسرائیلی در رفح رخ داده است.
منابع بهداشتی محلی گزارش دادند که روز دوشنبه دو فلسطینی، از جمله یک کودک، در حمله هوایی اسرائیل به جنوب نوار غزه کشته شدند. روز یکشنبه نیز یک مرد دیگر بر اثر تیراندازی نیروهای اسرائیلی جان باخت.
ارتش اسرائیل تاکنون به درخواست رویترز برای اظهار نظر درباره این حملات پاسخی نداده است.
(گزارش از استیون شیر و مایان لوبل در اورشلیم و نضال المغربی در قاهره؛ نگارش: انگس مک‌داول؛ ویرایش: آیدان لوئیس)
