محور پنجم: بازتاب‌های بین‌المللی (مواضع چین و روسیه ) قسمت اول
واحد سیاسی:
مواضع رسمی چین
- بیانیه در شورای امنیت سازمان ملل
- در جلسه فوری در روز ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵، «فو کونگ» سفیر دائم چین در سازمان ملل اعلام کرد:
«چین قاطعانه حملات ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم می‌کند. این اقدامات به‌شدت مغایر با منشور سازمان ملل و حقوق بین‌الملل بوده و باعث تشدید تنش‌ها در خاورمیانه شده است.»
- وی همچنین از جمعه بیانیه‌ای با روسیه و پاکستان پیشنهاد شد برای «آتش‌بس فوری و بدون قید و شرط»، حفاظت از غیرنظامیان، احترام به حقوق حاکمیتی و از سرگیری مذاکرات دیپلماتیک.
- برخورد دوگانه با اقدامات ایالات متحده و الکیان زیونیستی
- چین، علاوه بر محکومیت حملات آمریکایی، بارها به‌ویژه در نشست‌های خبری وزارت خارجه، گفت:
«پکن از گسترش اختلافات و تشدید درگیری‌ها حمایت نمی‌کند؛ خواهان توقف فوری تجاوزات و آغاز گفت‌وگوست.»
- بی‌طرفی نظامی و فراخوان برای گفت‌وگو به‌طور مکرر تأکید شد:
«دیپلماسی و مذاکره تنها راه خروج از بحران هستند.» .
- واکنش رسمی پکن و هشدار به اتباع چین
- «گوو جیاکون» سخنگوی وزارت خارجه چین گفت:
«حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران منشوری نقض کرده و ثبات خاورمیانه را به خطر می‌اندازد. شورای امنیت نمی‌تواند بی‌پاسخ بماند.»
- همچنین، سفارت چین در تهران و «رژیم صهیونیستی» به اتباع چین توصیه کرد هر چه سریع‌تر خاک آن کشورها را ترک کنند، و عبور از کشورهای همسایه از جمله ترکیه و ارمنستان را تسهیل کرد ().
- اظهارنظرهای سطح رهبری چین
- در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۵، «شی جین‌پینگ» در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«من عمیقاً نگران تنش میان ایران و الکیان زیونیستی هستم، اقدامات از این دست فقط تشدید بحران را به دنبال دارد.» .
🔎 جمع‌بندی برای چین
- محکومیت شدید: ایالات متحده و رژیم صهیونیستی به‌عنوان اصلی‌ترین عامل تشدید بحران و نقض حقوق بین‌الملل محکوم شدند.
- فشار برای آتش‌بس فوری: با همکاری با روسیه و پاکستان، پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای آتش‌بس و مذاکرات ارائه شد.
- پافشاری بر دیپلماسی: تأکید بر راه‌حل سیاسی، ضرورت بازگشت به مذاکرات هسته‌ای.
- حمایت عملی از اتباع: اقدامات سفارت با هدایت ترک سریع خاک در دستور کار قرار گرفت.
🇷🇺 مواضع رسمی روسیه
- واکنش موضع‌بانی مانند پوتین و لاوروف
- «ولادیمیر پوتین» در واکنش رسمی خود به بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران از سوی آمریکا، آن را «تهاجم بی‌دلیل» و «کاملاً غیرموجه» خواند و نسبت به عواقب آن هشدار داد .
- وزیر خارجه «سرگئی لاوروف» در نشست سندیکای بریکس در ریو دو ژانیرو، ضمن محکومیت تهاجمات، پیشنهاد وساطت دیپلماتیک روسیه را تکرار کرد و از آمادگی برای کمک به ذخیره‌سازی اورانیوم صلح‌آمیز ایران سخن گفت
- عملکرد دیپلماتیک و عدم مشارکت نظامی مستقیم
- روسیه با وجود اعلام حمایت سیاسی و ارائه پیشنهاد میانجی‌گری، از ارائه حمایت نظامی مستقیم خودداری کرد. روابط دو کشور تقویت شده اما بدون بند دفاع متقابل .
- «دمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین اعلام کرد که روسیه آماده وساطت است، ولی اقدامات بیشتر بستگی به میزان درخواست‌های تهران دارد .
- سیاست هسته‌ای همراه با اطمینان به شفافیت ایران
- کرملین با حمایت از حق ایران برای فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای، اعلام کرد هیچ مدرکی دال‌بر تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.
- بازسازی تأسیسات هسته‌ای ایران و پشتیبانی فنی، به‌ویژه در ذخیره‌سازی اورانیوم غنی‌شده در سطح صنعتی، اعلام شد .
🔎 جمع‌بندی برای روسیه
- محکومیت سیاسی قوی: آمریکا و رژیم صهیونیستی به‌دلیل تهاجم «غیرموجه و نگران‌کننده» متهم شدند.
- وساطت دیپلماتیک: پیشنهادهایی نظیر ذخیره‌سازی فنی اورانیوم و وساطت میانجی‌گرانه مطرح شد.
- حمایت فنی اما بدون تعهد نظامی: پشتیبانی شفاف از حق هسته‌ای صلح‌آمیز ایران؛ بدون ورود مستقیم نظامی.
- توازن ژئوپولیتیک: تلاش برای ایستادگی در برابر غرب و هم‌زمان حفظ توازن با توجه به سایر منافع جهانی.
🧩 جدول تطبیقی مواضع چین و روسیه
نکته چین روسیه
محکومیت اقدام نظامی شدید؛ نقض منشور ملل «غیرموجه» و خطرناک
پیشنهاد آتش‌بس/وساطت قطعنامه آتش‌بس مشترک با روسیه و پاکستان پیشنهاد وساطت و ذخیره اورانیوم
حمایت از مذاکره دیپلماسی تنها راه حل پشتیبانی از راه حل سیاسی
اقدام عملی توصیه خروج اتباع؛ بیانیه‌هٔ علنی وساطت، بدون واکنش نظامی مستقیم
موضع هسته‌ای بدون ورود مستقیم تأکید بر حق هسته‌ای صلح‌آمیز ایران
نکته نهایی:
رویکرد چین و روسیه در این دوره ۱۲ روزه تجاوز «صهیوآمریکایی» بر محور:
- محکومیت قاطع سیاست نظامی،
- فشار دیپلماتیک برای آتش‌بس و راه‌حل سیاسی،
- پشتیبانی فنی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران،
- و پرهیز از دخالت نظامی مستقیم، بوده است و همسویی نسبی میان پکن و مسکو مشاهده می‌شود، هرچند با تعادل و اولویت‌بندی متفاوت: چین بزرگترین تمرکزش روی حفظ ثبات بین‌المللی و دیپلماسی عمومی است، اطلاعات و حمایت از اتباع، و همراهی با مضمون سیاسی روسیه، اما با احتیاط درباره اعمال مستقیم قدرت. روسیه، از سوی دیگر، ضمن تکیه بر شأن دیپلماتیک، اشتیاق بیشتری برای کمک فنی و شتاب در پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران نشان می‌دهد، اما متعهد به پرهیز از پیوستن به درگیری نظامی نمی‌شود.
محور بپنجم: بازتاب‌های بین‌المللی (اتحادیه اروپا، کشورهای همسایه، سازمان ملل، سازمان‌های بین‌المللی)
اتحادیه اروپا
- اظهارات مشترک با نماینده عالی سیاست خارجی
در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵، شورای سفیر و نماینده دائم اتحادیه اروپا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با ابراز نگرانی نسبت به حمله تروریستی رژیم صهیونیستی علیه ایران بر ضرورت حفظ ایمنی و امنیت تأسیسات هسته‌ای تأکید کرد. .
وی با تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان مدعی شد: اتحادیه اروپا بارها نگرانی خود را از مسیر روبه‌افزایش برنامه هسته‌ای ایران ابراز کرده است. این اتحادیه طی سالیان متمادی برای یافتن راه‌حلی مذاکره‌شده در خصوص موضوع هسته‌ای ایران تلاش دیپلماتیک انجام داده است، از جمله در نقش هماهنگ‌کننده مذاکراتی که در نهایت به توافق برجام در سال ۲۰۱۵ انجامید.
- فشار برای بازگشت به میز مذاکرات
“کایا کالاس”، مسئول سیاست خارجی اتحادیه، خواستار «بازگشت فوری همه طرف‌ها به میز گفت‌وگو» و کاهش تنش شد . در آخرین نشست وزرای خارجه اروپایی، بررسی گزینه‌های دیپلماتیک برای کاهش درگیری در دستور کار قرار گرفت .
