فاتحان گمنام خرمشهر را بشناسید!

حالا بیش از ۴۰ سال است که سوم خرداد توی تقویم ایرانی‌ها روز خداست. روز بازگشت، روز جوانه زدن امیدهای ناامید شده، روز تا آخر خط ماندن و ادامه دادن، روز مردمان مقاوم با دست‌های خالی. روز فرمانده‌ای که به مردمان سرزمینش وعده داده بود اگر شهر سقوط کرد ایمانشان سقوط نکند. سوم خرداد روز خرمشهر است. شهری که به نام تک تک ایرانی‌ها سند خورده. می‌گویند صدام در رجزخوانی‌هایش برای تجاوز به خاک ایران قول داده بود که سه روزه استان خوزستان را تصرف خواهد کرد اما ارتش تماماً مجهز بعث بعد از ۳۵ روز فقط توانست خرمشهر را اشغال کند خطه عزیزی که سرانجام سال ۱۳۶۱ در سوم خرداد ماه در عملیات بیت‌المقدس بازپس گرفته شد. احمد متوسلیان در سخنرانی‌های خود درباره آزادسازی این اقلیم گفته: «اینجا جایی است که صدام درباره آن می‌گفت: اینجا دژی است که اگر سقوط کند، خونین‌شهر سقوط می‌کند و اگر خونین‌شهر سقوط بکند بصره سقوط کرده و اگر بصره را از دست بدهید، من خود استعفا می‌دهم.» جایی که اهمیت نگهداری آن به زعم خود این دیکتاتور بعثی به اندازه بغداد برایشان مهم بوده است. در خاطرات و روایات خرمشهر که بگردید کنار رد پای قهرمانان و فرماندهان شناخته شده می‌توانید نقش‌آفرینی‌های به یاد ماندنی از مردمان ساده و قهرمانان گمنامی پیدا کنید که هرچقدر از نامشان ندانید ولی برای کارشان می‌توانید به ایرانی بودنتان ببالید و افتخار کنید؛ برای همین امروز در سالروز بازپس‌گیری این دیار نگاهی به روایت‌های کوتاه از قهرمانان کمتر شناخته شده این شهر انداختیم.

آخرین مدافع خرمشهر

«محمد نبودی ببینی شهر آزاد گشته…خون یارانت پرثمر گشته» این نوحه کویتی پور شاید ماندگارترین نوایی است که در ذهن تک تک ما ایرانی‌ها با بردن نام خرمشهر پخش می‌شود اما فارغ از خود شهید جهان‌آرا بیشتر ما چیزی از یاران او در فتح سوم خرداد نمی‌دانیم. مقاومت خرمشهر ۳۵ روز به طول انجامید. مقاومت با دستان خالی که همه مردم شهر از کوچک و بزرگ تا زن و مرد در آن سهم داشتند. شهید امیر رفیعی دستگردی جوان ۱۹ ساله اصفهانی است که به او لقب آخرین مدافع خرمشهر را داده‌اند. کسی که درباره مقاومتش این طور نوشته‌اند: «او ماند با خرمشهر و لشکر سوم عراق. آنقدر جنگید که تیرهایش تمام شد. اسیرش کردند. تمام لحظه‌های این مقاومت را فیلمبرداران لشکر سوم عراق ضبط کردند. تلویزیون عراق در اولین تصاویر منتشر شده از خرمشهر، جوانی را نشان داد که کماندوهای عراقی او را پشت ساختمان فرمانداری بردند و دیگر کسی آخرین مدافع خرمشهر را ندید. این آخرین تصویری بود که از امیر رفیعی در خاطره‌ها ثبت شد. او دیگر هیچ‌گاه به وطن بازنگشت. قهرمانی که هنوز که هنوز است مفقودالاثر است.»

قهرمان جمله‌های ابدی

می‌گویند وقتی بعثی‌ها بعد از سقوط خرمشهر وارد شهر شدند به خیال خودشان به نشانه پیروزی روی دیوار شهر نوشتند «جئنا لنبقی» یعنی آمده‌ایم که بمانیم. اما وقتی سال ۶۱ جوانان وطن دوباره پا به شهرشان گذاشتند یک جوان بیست و چند ساله خوش خط خرمشهری در جواب این جمله پاسخ ماندگاری داد که تا همیشه بر دل و دیوارهای ایران چسبید. او در جواب این کری‌خوانی بعثی‌ها نوشت: آمدیم نبودید. این جوان خوش قریحه کسی نبود جز شهید بهروز مرادی. کسی که علاوه بر این دیوار نوشته آن روز روی تابلوی شهر هم این عبارت را نوشت: «خرمشهر، جمعیت ۳۶ میلیون نفر» شهید بهروز مرادی جزو معدود نفراتی بود که تا آخرین لحظه در خرمشهر و در کنار جهان آرا و یارانش مبارزه کرد. او طی مصاحبه‌ای درباره خرمشهر گفته بود: «یا جنازه ما را از اینجا می‌برند یا اینکه ما خرمشهر را نجات می‌دهیم این را از روی احساس نمی‌گویم بلکه چون ما مصمم هستیم این را می‌گویم. ما سربازانی هستیم که با اسلحه نمی‌جنگیم همان‌طور که با کوکتل مولوتوف در خرمشهر جنگیدیم»

شهیدی که پرچم را بر سر در شهر کوبید

همه ما در همه پیروزی‌های جمعی و ملی دلمان می‌خواهد پرچم را با خودمان ببریم و به نشانه پیروزی آن را بالا ببریم. اتفاقی که به شکل شیرینی در حماسه سوم خرداد توسط جوان غیور لرستانی یعنی «نظرعلی بهاروند» رقم خورد. شهیدی که در فتح خرمشهر پرچم ایران را برای اولین بار بعد از بازپس‌گیری بر فراز گنبد مسجد جامع خرمشهر نصب کرد و لقب «علمدار خرمشهر» را از آن خود کرد. کسی که حدود یک ماه بعد سرانجام در منطقه شلمچه حین عملیات با ترکش خمپاره به شهادت رسید.

دسته دختران

در ماجرای فتح خرمشهر نقش دختران و زنان کمتر از مردان نبود. شیرزنانی که خیلی‌هایشان تا آخرین لحظات خرمشهر را تنها نگذاشتند و بعد از پیروزی سوم خرداد سهم بسزایی در بازپس‌گیری خرمشهر داشتند از مریم امجد که به او لقب اولین و تنها زن مسلح خرمشهر را داده‌اند؛ کسی که با ۱۷ سال سن در دوران دفاع مقدس به عنوان خدمه توپ ۱۰۶ میلی متری مقابل دشمنان بعثی مبارزه می‌کرد تا شهناز حاجی شاه که اولین دختر شهید خرمشهر بود و سکینه حورسی که در مقاومت خرمشهر یکی از فرماندهان شهید جهان آرا محسوب می‌شد.

منبع: خبرگزاری مهر- رویا سادات هاشمی