خطر انقراض یا فرصت بقا
دکتر مجید فریدون فر، استاد دانشگاه و تحلیل گر بازارهای مالی
پیروزی ترامپ در امریکا می‌تواند برای ایران هم فرصت باشد و هم اگر استفاده نکند خطری بسیار جدی باشد. با وجود روابط بسیار خوب نتانیاهو و ترامپ و در موازات آن جمهوری‌اسلامی‌ستیزیِ ترامپ، دولت پزشکیان می‌تواند به بهانه تبریک ریاست جمهوری تهدید را تبدیل به فرصت کند و با ترامپ و جامعه جهانی وارد مذاکره شود تا بتواند سایه تحریم‌های فعلی را حتی‌المقدور کاهش دهد و از تحریم‌های سفت و سخت پیش رو که توسط خود ترامپ و تندروهای اطرافش ایجام می‌شود جلوگیری کند.
عراقچی در چند روز گذشته قبل از انتخابات امریکا فرمودند: اینکه چه کسی انتخاب شود ارزشی برای ما و ایران ندارد و نخواهد داشت.
باید بگویم که این سخن جای تأسف دارد چرا که چنین سخنی از یک وزیر امور خارجه بعید است و احتمالاً همین تفکر نابلد تا کنون باعث شده است که وضعیت مردم را نبینند و یا نشنوند!
جناب وزیر!
باید به عرض برسانم، با آمریکا چه دوست باشید و چه دشمن، این کشور بزرگترین قدرت سیاسی، اقتصادی، نظامی، صنعتی، علمی و…. جهان است ! پس می‌تواند بر اقتصاد، سیاست، فرهنگ و….. هر کشوری تأثیرگذار باشد. بنابراین اینکه در آمریکا چه کسی رئیس جمهور باشد برای همه ملت‌ها و دولت‌های جهان مهم است. همانطور که در دوره قبلیِ ریاست جمهوریِ ترامپ مشاهده کردیم که با پاره کردن برجام و اعمال تحریم‌های همه جانبه، باعث شد کشور از رشد اقتصادی بازداشته شود و مردم در روزهای بسیار سختی از نظر امرار معاش زندگی کنند که شما با این سخنان گویا از مردم نیستید و یا از حال و احوال مردم خبر ندارید.
جناب وزیر خارجه!
باور کنید یا نکنید اینکه در آمریکا چه کسی رئیس جمهور باشد برای ملت ایران مهمتر از این است که در ایران چه کسی رئیس جمهور باشد! زیرا رئیس جمهور آمریکا قدرت این را دارد که با تحریم ایران یا هر کشور دیگری که او بخواهد، بر آن کشور فشار وارد کند! اگر کشوری مورد تحریم آمریکا قرار بگیرد، حتی چین و روسیه هم جرأت نادیده گرفتن و کمک به کاهش تحریم‌ها را ندارند!
و همانطور که تاکنون دیده‌ایم و تاریخ چندین ساله نشان داده است رئیس جمهور امریکا بیشتر از رئیس جمهور ایران توانسته است تناسب امرار معاش مردم را کم و زیاد کند چون در کشور ما دلار امریکا درایور بازار است که متأسفانه در سال‌های گذشته تا کنون قیمت‌های چندبرابری دلار را از زیر هزارتومان تا هفتاد هزار تومان فعلی را هم دیده‌ایم و هم لمس کرده‌ایم، پس می‌توانیم بگوییم سیاست‌های امریکا برای ایران و مردم ایران بسیار اهمیت دارد.
اقتصاد ایران از تحریم هایی که ترامپ وضع کرد، اثرپذیر بوده است
تحریم‌هایی که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود بر ایران وضع کرد، به نحوی بود که با خروج او از برجام در اردیبهشت ماه سال 1397، تورم ایران که در سال 1396 تک رقمی و 9.6 درصد بود به 31.2 درصد رسید. همچنین نرخ تورم در سال 1398 معادل 41.2 درصد و در سال 1399 برابر با 47.1 درصد بود. بنابراین آمارها نشان می‌دهند که اقتصاد ایران از تحریم‌هایی که ترامپ وضع کرد، اثرپذیر بوده است.
با وجود اینکه پس از ترامپ، بایدن به مدت چهار سال رئیس جمهوری آمریکا بود، این تحریم‌ها ادامه یافت. بایدن به دلیل احتمال توافق بر سر احیای برجام با تسامح، چشم بر برخی تحریم‌ها می‌بست، با این حال، اثرات آنها تخلیه نشد. به همین دلیل روند صعودی نرخ تورم تا جایی ادامه پیدا کرد که در سال 1402 به 52.3 درصد رسید.
بهتر است مسئولان با دیدی بازتر به تحولات بین‌المللی بنگرند و مردم را هم در نظر بگیرند.
ترامپ اخیراً تأکید کرده بود که رویکرد او نسبت به ایران، تنها در مورد توقف مسائل هسته‌ای خواهد بود. با این حال، همین مسئله به دولت جمهوری اسلامی این سیگنال را می‌دهد که باید خودش را برای سیاست‌های ترامپ آماده کند. اگر دیپلماسی کشور به گونه‌ای باشد که شکاف بین دو کشور را وسیع‌تر کند همانطور که تا الان بوده است، قطعاً ترامپ با هدف نابودی اقتصاد ایران به اقدامات شدیدتری از جمله تحمیل تحریم‌های بیشتر علیه جمهوری اسلامی مبادرت خواهد ورزید.
این موضوع آثار منفی بر اقتصاد ایران خواهد داشت. قابل ذکر است پیروزی ترامپ از همین حالا نماد بسیاری از شرکت‌های بورس را قرمز کرده و دلار را به کریدور هفتاد هزارتومان رسانده که حاکی از تأثیرپذیری اقتصاد ایران از فرآیند انتخابات آمریکاست.
مسئولانی که معتقدند تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران تأثیری ندارند، بهتر است با دیدی بازتر و کارشناسی به تحولات بین‌المللی بنگرند. در غیر این صورت، تصمیماتی اتخاذ خواهند کرد که به سود منافع ملی ایران نخواهد بود.
دولت باید سیاست خارجی خود را در جهت حفظ منافع ملی کشور تغییر دهد
بریکس کمی قوی‌تر از شانگهای است، اما مجموع تولید ناخالص داخلی اعضای بریکس به 26.9 هزار میلیارد دلار می‌رسد. درحالی‌که تولید ناخالص داخلی آمریکا به تنهایی 28.78 هزار میلیارد دلار و اتحادیه اروپا بیش از 48 هزار میلیارد دلار است.
بنابراین بریکس هنوز از قدرت کافی برای کنار گذاشتن دلار برخوردار نیست. به ویژه آنکه اعضای بریکس هر کدام با آمریکا تعاملات تجاری دارند و پایبند به تحریم‌های آمریکا در مورد معاملات دلاری با ایران هستند و ارز مورد تبادلشان دلار است و چین بالاترین مبادلات با آمریکا و بیشترین ذخایر دلار را دارد.
ایجاد یک ارز واحد بین کشورهای عضو بریکس به زمان بسیار زیادی احتیاج دارد و ایران نمی‌تواند امیدوار باشد که به دلیل عضویت در این گروه، مبادلات دلاری را کنار بگذارد. به نظر می‌رسد که با پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا، اقتصاد ایران بیش از پیش تضعیف شود و دولت باید سیاست خارجی خود را در جهت حفظ منافع ملی کشور تغییر دهد وگرنه تحریم‌های ترامپ از یکسو و شرایط جنگی کشور از سوی دیگر و احتمال کمک تسهیلاتی و مالی ترامپ به نتانیاهو هم باعث شرایط تورم بسیار بالایی در کشور خواهد شد و هم تأسیسات و زیرساخت‌ها و کارخانجاتی که از پول و جان مردم ساخته شده است با تنش جنگ، ویران خواهد شد که تبعات آن گریبانگیر مردم می‌شود و اگر جمهوری اسلامی سیاست استراتژیک مذاکره نرم را برقرار نکند، با کمال تأسف باید بگویم سرانجام تجزیه کشور را شاهد خواهیم بود و عدم استقلال کشور دور از ذهن نخواهد بود.
