نقـش بانوان درتجـارت جهانی (تاثیر برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی بر بانوان)
سپیده باهران، فعال در امور تجارت بین الملل
مقدمه
توانمندسازی اقتصادی زنان یکی از رویکردهای مهم در کاهش فقر، بهبود شرایط اقتصادی خانوارها و ارتقای جایگاه زنان در جامعه است. در دهه‌های اخیر، برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی به یکی از اولویت‌های اصلی توسعه پایدار تبدیل شده‌اند و کشورهای مختلف تلاش می‌کنند با اجرای این برنامه‌ها، فرصت‌های برابری را برای زنان فراهم کنند.
تعریف و اهمیت توانمندسازی اقتصادی بانوان
توانمندسازی اقتصادی به فرایندی اطلاق می‌شود که در آن افراد، خصوصاً بانوان، توانایی و ظرفیت لازم را برای مشارکت فعال و موثر در فعالیت‌های اقتصادی و دستیابی به استقلال مالی کسب می‌کنند. توانمندسازی اقتصادی بانوان به آنها امکان می‌دهد تا از فرصت‌های شغلی، آموزشی و مالی استفاده کنند، تصمیمات بهتری برای خود و خانواده‌شان بگیرند و در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه مشارکت بیشتری داشته باشند.
این برنامه‌ها علاوه بر بهبود شرایط فردی زنان، باعث رشد و توسعه اقتصادی جامعه نیز می‌شوند. با افزایش مشارکت زنان در اقتصاد، تولید ناخالص داخلی رشد می‌کند و فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌شود. همچنین، توانمندسازی اقتصادی بانوان باعث کاهش شکاف جنسیتی در جامعه می‌شود و برابری فرصت‌ها را برای زنان و مردان فراهم می‌کند.
آموزش مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای به بانوان، از جمله مهارت‌های فنی و کارآفرینی، می‌تواند آنها را برای ورود به بازار کار آماده کند. این آموزش‌ها شامل مهارت‌های مرتبط با صنایع کوچک، کارهای دستی، خدمات خانگی، فناوری اطلاعات و مهارت‌های مدیریتی است. در برنامه‌های آموزشی، همچنین آموزش‌های مالی و بودجه‌بندی خانوار به بانوان ارائه می‌شود تا بتوانند بهتر درآمد خود را مدیریت کنند و تصمیمات مالی بهتری بگیرند.
یکی از چالش‌های اصلی بانوان در شروع فعالیت‌های اقتصادی، دسترسی به منابع مالی است. برنامه‌های اعطای وام‌های خرد و کوچک، یکی از راه‌های موثر برای حمایت از بانوان در ایجاد کسب‌وکارهای کوچک است. این وام‌ها به بانوان کمک می‌کنند تا سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب‌وکار را فراهم کنند و با کاهش وابستگی مالی، به استقلال مالی دست یابند.
برنامه‌های حمایتی برای توسعه کارآفرینی بانوان شامل ارائه مشاوره‌های تخصصی، خدمات بازاریابی و دسترسی به شبکه‌های تجاری است. این برنامه‌ها به بانوان کمک می‌کنند تا بتوانند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی و مدیریت کنند و از منابع و شبکه‌های اقتصادی بهره‌مند شوند. ایجاد مراکز مشاوره و شبکه‌سازی برای زنان کارآفرین نیز به آنان کمک می‌کند تا بتوانند با دیگران در کسب‌وکارهای مشابه ارتباط برقرار کنند و از تجربیات و حمایت‌های آنها بهره‌مند شوند.
همچنین فراهم آوردن فرصت‌های شغلی متنوع و انعطاف‌پذیر، یکی از اصول مهم توانمندسازی اقتصادی زنان است. این برنامه‌ها شامل ارائه فرصت‌های کار پاره‌وقت، دورکاری، کار از خانه و مشاغل مناسب برای زنان هستند. دسترسی به بازارهای محلی و بین‌المللی برای زنان کارآفرین و حمایت از فروش محصولات آنها می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی آنان کمک کند.
تاثیرات برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی بر بانوان
* افزایش استقلال مالی و اقتصادی
یکی از نتایج اصلی برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی برای بانوان، افزایش استقلال مالی آنها است. با داشتن درآمد مستقل، زنان قادرند به خود و خانواده‌شان کمک کنند و در تصمیم‌گیری‌های مالی خانه نقش بیشتری ایفا کنند. استقلال مالی باعث می‌شود زنان کمتر به دیگران وابسته باشند و بتوانند در شرایط بحرانی از خود و خانواده‌شان حمایت کنند.
* ارتقای اعتماد به نفس و عزت نفس
کسب مهارت‌های جدید و دستیابی به موفقیت در فعالیت‌های اقتصادی، باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس زنان می‌شود. زنانی که از نظر اقتصادی مستقل هستند، به خودباوری بیشتری می‌رسند و احساس ارزشمندی بیشتری در جامعه و خانواده دارند. این اعتماد به نفس همچنین باعث می‌شود که زنان در دیگر جنبه‌های زندگی، از جمله مشارکت در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی و اجتماعی، فعال‌تر و موثرتر عمل کنند.
* بهبود وضعیت اجتماعی و جایگاه زنان در جامعه
توانمندسازی اقتصادی بانوان باعث ارتقای جایگاه اجتماعی آنان در خانواده و جامعه می‌شود. زنانی که توانایی کسب درآمد و مشارکت اقتصادی دارند، در جامعه به عنوان افرادی مستقل و تأثیرگذار شناخته می‌شوند و این امر به کاهش تبعیض‌های جنسیتی کمک می‌کند. این بهبود وضعیت اجتماعی می‌تواند در طول زمان به تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی نسبت به زنان و بهبود برابری جنسیتی منجر شود.
* کاهش فقر و بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌ها
یکی از اهداف مهم برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی، کاهش فقر است. با افزایش درآمد زنان و مشارکت آنها در فعالیت‌های اقتصادی، درآمد کلی خانواده افزایش می‌یابد و شرایط اقتصادی خانواده‌ها بهبود پیدا می‌کند. این امر به کاهش وابستگی اقتصادی زنان به مردان خانواده و بهبود رفاه کلی خانوارها کمک می‌کند.
* افزایش مشارکت زنان در توسعه اقتصادی و اجتماعی
با اجرای برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی، زنان می‌توانند در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه خود نقش فعال‌تری ایفا کنند. این مشارکت می‌تواند به تقویت رشد اقتصادی، افزایش تولید و توسعه جوامع محلی منجر شود. زنان توانمند، الگوی مثبتی برای نسل‌های جوان‌تر هستند و می‌توانند با انتقال تجربه‌ها و دانش خود، به بهبود شرایط جامعه کمک کنند.
چالش‌ها و موانع برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی بانوان
در بسیاری از جوامع، باورهای سنتی و فرهنگی مانع از مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود. این باورها شامل نقش‌های جنسیتی سنتی، تابوهای اجتماعی و نگرش‌های محدودکننده نسبت به کار و فعالیت اقتصادی زنان است. تغییر این نگرش‌ها نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش دارد و به مرور زمان امکان‌پذیر است. یکی از موانع عمده برای توانمندسازی اقتصادی بانوان، نبود دسترسی به منابع مالی و عدم مالکیت دارایی می باشد. ایجاد سیستم‌های وام‌دهی خرد و طرح‌های مالی برای زنان می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.
بسیاری از زنان به دلیل نبود آموزش و مهارت‌های لازم، نمی‌توانند به طور موثر وارد بازار کار شوند. برنامه‌های آموزشی باید با نیازهای بازار کار همگام باشند و به ارتقای مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای زنان کمک کنند. در برخی کشورها، قوانین و مقرراتی وجود دارند که مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی را محدود می‌کنند.اصلاح قوانین و تغییرات ساختاری برای فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای زنان از جمله اقداماتی است که می‌تواند به توانمندسازی اقتصادی بانوان کمک کند.
برای بهبود برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی بانوان و رفع چالش‌های موجود، می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد به طور مثال افزایش دسترسی زنان به برنامه‌های آموزشی و مهارت‌آموزی و طراحی برنامه‌هایی متناسب با نیازهای آنها. این برنامه‌ها باید شامل مهارت‌های شغلی، کارآفرینی و مالی باشند.
دولت‌ها باید برای حمایت از حقوق زنان و ایجاد فرصت‌های برابر برای آنها، قوانینی مناسب تصویب و اجرا کنند. حمایت‌های قانونی و رفع تبعیض‌ها از الزامات اصلی برای توانمندسازی اقتصادی زنان است.
