نقش وزرای نفت و نیرو در اصلاح نـاتـرازیها
حمیدرضا صالحی، نایبرئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و رئیس انجمن ساتکا:
سرانجـام وزرای پیشنهادی رئیسجمهور منتخب بـرای تصدی وزارتخانههای مختلف بـه مجلس معرفی شده و ارزیابی تخصص و دورنمای عملکرد احتمالی آنها آغاز شد. اما مطالبه مردم و فعالان اقتصادی از مجلس آن است که فارغ از جهتگیریهای سیاسی وزرای معرفی شده را از منظر تخصصی بررسی کنند. ما به وزرایی نیازمندیم که بتوانند ناترازیها و بحرانهای اقتصادی کشور را پشتسر گذاشته و بهبود شاخصها را ایجاد کنند.
نباید حاشیه بر متن غلبه کند و آسیب به کشـور وارد شـود. متـأسفانه کسی از وزیـر کار، دربـاره برنامهریزی برای حل مشکلات روز پرسش نمیکند، بلکه به سابقـه طرف نگاه میشـود که مثلاً چنـد دهه قبل در خصوص فلان رخداد سیاسی چه عکسالعملی داشته، بعد به او رأی میدهند یا نمیدهند.
1) دیدگاه فعالان اقتصادی به وزرای اقتصادی: فعالان اقتصادی نسبت به وزرای اقتصادی معرفی شده، رویکرد مثبتی دارند و به نوعی انتخابهای رییسجمهور را تأیید کردهاند. از این جمع وزرا 2 وزیر نفت و نیرو با توجه به اینکه نقش ویژهای در بهبود زیرساختهای کشور برای توسعه صنعتی و رشد اقتصادی دارند، توجه و تمرکز بیشتری در خصوص آنها وجود دارد.
به دلیل اینکه سیاستها و رویکردهای نادرستی تا به امروز پیـرامون آنها اعمال شده، کشور با ناترازیهای جدی در حوزه انرژی مواجه شده است. مردم و فعالان صنعتی در تابستان با قطعی برق و در زمستـان با قطعی گاز مواجهند. بایـد دید این ناترازیها با سبک و سیاق مدیریت فعلی حل میشوند یا اینکه به افـکار جـدید، ذهـن تـازه و اراده قـوی نیـاز است تـا سیاستهای جدید اعمال کرده و تعادل را به ناترازیها بازگرداند.
2) توجه به برنامهها به جای تمرکز بر حاشیهها: وزرای جدید در حوزه نفت و نیرو (و اساساً سایر وزرا) باید برای رفع ناترازیها اعلام برنامه کنند. با برنامه نوین و به روز شده است که میتوان از این پیک بحرانی عبور کرد. با برنامههای قبلی و قدیمی نمیتوان کار کرد. زیرساختهای اقتصاد کلان کشور به دلیل این ناترازیهای انرژی، آسیبهای بسیاری متحمل شدهاند. حل این ناترازیها به همراهی و همکاری کلیت کابینه نیاز دارد.
وزرایی چون اقتصـاد، صمت، جهاد کشاورزی و رؤسای بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه باید به وزرای نیرو و نفت کمک کنند. دولتی که در آتش چندنرخی شدن بازارها میدمد، کشور را دچار عدم توازن و عـدم تعـادل میکند، نتیجه آن هـم در مجمـوعه وزارتـخانهها بـروز میکند. وزرای دولت باید نسبت خود را با این بحرانها اعلام کنند. مجـلس هم فارغ از جهتگیریهای سیاسی و جناحی، برنامه تخصصی وزرای معرفی شده را بررسی کند. اینگونه نشود که یک وزیر کارآمد به دلیل اینکه رویکرد جناحی متفاوتی با نمایندگان دارد، رأی عدم اعتماد نگیرد و فرد ضعیف یا متوسط به دلایل سیاسی و جناحی رأی اعتماد بگیرد. در وزارت نفت هم سالهاست مشکلات نهادینه شده است.
3) باورکردنی نیست که ایران رتبه دوم ذخایر گازی را داشته باشد اما نتـواند گاز مـورد نیاز صنـایع را تـأمین کرده و حتی نتواند به نیروگاههای کشور گاز بدهد که برق تولید کنند. ترکیه واردکننده گاز است اما بیشتر از ایران برق تولید میکند. ایران برای بهبود زیرساختهای صنعت نفت خود حداقل به 250میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارد. این منابع باید از سرمایهگذاران خارجی تأمین شود. مسائل کشور روی زمین است و وزارتخانهها باید برنامههای مدونی برای حل آنها داشتـه باشند.
امروز 60 درصد نیروگاههای کشور در اختیار بخش خصوصی است، باید با این طیف مذاکره صورت گیرد تا ظرفیتهای تولید برق ارتقاء پیدا کند. میتوان به راهحل مشترک رسید و به جنگ ناترازیها رفت. ایران همچنین 100میلیارد دلار یارانه انرژی میدهد، یارانهای که بیشتر به جیب سوداگران میرود. باید این یارانه هرسال کم شود و صرف بهبود زیرساختهای شود. برای این سیاستها باید با مردم گفتوگو شود و اقناع صورت گیرد.