۱۰۸ کشور با خطر گرفتار شدن در تله درآمد متوسط مواجه هستند
براساس گزارش جدید بانک جهانی، بسیاری از کشورها، از جمله چین و هند، برای تبدیل‌شدن به اقتصادهای پیشرفته به استراتژی‌های منسوخ‌شده‌ای متکی هستند که می‌تواند آن‌ها را به دام «تله درآمد متوسط» بیاندازد.
بانک جهانی اعلام کرده است که بیش از ۱۰۰ کشور، ازجمله چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی، در معرض خطر گرفتار شدن در «تله درآمد متوسط» هستند، مگر اینکه استراتژی‌های رشد رادیکالی برای اقتصاد خود اتخاذ کنند.
به گفته این سازمان کشورهایی با بازارهای نوظهور برای از بین بردن شکاف اقتصادی براساس استانداردهای زندگی در آمریکا با مشکل مواجه خواهند شد، مگر اینکه برای افزایش رشد کمتر به سرمایه‌گذاری متکی باشند.
بانک جهانی در گزارش توسعه جهانی خود گفت که درسی که از ۵۰ سال گذشته گرفته‌شده، این بود که کشورها با ثروتمندتر شدن به تله‌ای برخورد کرده‌اند که در آن درآمد سرانه به‌طور متوسط حدود ۱۰ درصد از سطح درآمد سرانه در آمریکا بود، یعنی معادل ۸۰۰۰ دلار برابر ۶۲۶۱ پوند .از سال ۱۹۹۰، تنها ۳۴ اقتصاد با درآمد متوسط توانسته‌اند به وضعیت درآمد بالا برسند که بیش از یک‌سوم آن‌ها یا از ادغام با اتحادیه اروپا یا نفت کشف‌شده قبلی بهره‌مند بوده‌اند.
ایندرمیت گیل، اقتصاددان ارشد بانک جهانی، با توجه به روندهای فعلی گفت که چین ۱۰ سال و هند ۷۵ سال طول می‌کشد تا به درآمد سرانه‌ای برابر ۲۵ درصد از سطح درآمد سرانه آمریکا برسند. به گفته او میدان نبرد برای رونق اقتصادی جهانی در کشورهای با درآمد متوسط است. اما بسیاری از این کشورها برای تبدیل‌شدن به اقتصادهای پیشرفته به استراتژی‌های منسوخ متکی هستند. آن‌ها برای مدت طولانی فقط به سرمایه‌گذاری وابسته هستند یا زودتر از موعد به نوآوری روی می‌آورند.
به گفته این تحلیلگر، جهان به رویکردی جدید نیاز دارد: ابتدا تمرکز بر سرمایه‌گذاری، سپس تأکید بر تزریق فن‌آوری‌های جدید از خارج از کشور و درنهایت، اتخاذ یک استراتژی سه‌جانبه که سرمایه‌گذاری، تزریق و نوآوری را متعادل می‌کند. به گفته گیل، با افزایش فشارهای جمعیتی، اکولوژیکی و ژئوپلیتیکی، جایی برای اشتباه وجود ندارد.
براساس گزارش بانک جهانی، ۱۰۸ کشور در پایان سال ۲۰۲۳ به‌عنوان درآمد متوسط طبقه‌بندی شدند که هرکدام درآمد سرانه سالانه بین ۱۱۳۶ تا ۱۳۸۴۵ دلار داشته‌اند. در کشورهای با درآمد متوسط، که درمجموع 6 میلیارد نفر برابر ۷۵ درصد از جمعیت جهان جمعیت دارند، که از هر سه نفر، دو نفر در فقر شدید زندگی می‌کنند.
این کشورها بیش از ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تولید می‌کنند، منشأ بیش از ۶۰ درصد از انتشار کربن در جهان هستند و با چالش‌های بسیار بزرگ‌تری نسبت به پیشینیان خود برای فرار از دام درآمد متوسط روبه‌رو شده‌اند: پیری سریع جمعیت، افزایش حمایت‌گرانه در اقتصادهای پیشرفته، و نیاز به‌سرعت بخشیدن به انتقال انرژی.
به گفته گیل خروج از تله درآمد متوسط برای این کشورها بسیار سخت خواهد بود. کشورهای با درآمد متوسط برای فرار از این تله باید معجزه کنند، نه‌تنها برای ارتقای سطح درآمد بالا، بلکه برای دور شدن از مسیرهای رشد به‌شدت آلاینده که منجر به تخریب محیط‌زیست می‌شود.
بانک جهانی برای مقابله با این وضعیت استراتژی ۳i را پیشنهاد کرده است. فاز اول این استراتژی این است که کشورهای کم‌درآمد می‌توانند تنها بر سیاست‌های طراحی‌شده برای افزایش سرمایه‌گذاری تمرکز کنند.
هنگامی‌که آن‌ها به وضعیت درآمد متوسط رو به پایین رسیدند، باید چرخ‌دنده‌ها را تغییر دهند و در فاز دوم سیاست‌های ترکیبی را در پیش بگیرند یعنی سرمایه‌گذاری و تزریق فناوری، که شامل پذیرش فناوری‌های خارج از کشور و گسترش آن‌ها در اقتصاد خواهد بود. در سطح درآمد متوسط رو به بالا، کشورها باید فاز سوم و نهایی یعنی سرمایه‌گذاری، تزریق و نوآوری را به اجرا بگذارند.
منبع: اتاق ایران آنلاین
