چــرا بــایــد چابـک باشیم؟
دکتر سید حمیدرضا قریشی، عضو هیئت علمی دانشگاه:
تعداد صنایعی که با تغییرات راهبردی پیچیده احاطه شده اند، هر روز در حال افزایش است. حتی قبل از زمان‌های چالش‌برانگیزی که امـروزه با آن مواجهیم، امیـد به بقـای یک شرکت چندملیتی در سال 2015 یا پانصد شـرکت برتـر یـا شرکت‌های هـم‌تراز آنهـا، میـان چـهـل الـی پنـجـاه سـال در نـظـر گرفته می‌شد. بیـش از دو دهـه گذشتـه، کل بوم سازگان(1) صـنـایع بـه صـورت متنـوع مراقبت‌هـای بهداشتـی، هوافضـا، داروهـا، انرژی، دفاع، تبلیغـات، خدمـات مـالی، خـرده فـروشی و خودرو در مواجه با عوامل مختلف سیاسی، فرهنگی، اقصادی، فناوری و تحلیل مبتنی بر سرشماری «موگرافی» همگام و با سرعت، بـه سمت تغییر پیش رفته‌اند. ایـن سرعـت، جهـانـی اسـت و تـأثـیـرات گسترده‌ای داشتـه است.
نه تنهـا بر محیط اثر گذاشته‌اند و در آن سازمان‌ها اداره می‌شونـد بلکـه بر بازتعریـف این موضـوع نیـز اثرگـذار بوده‌اند، به این صورت که آنهـا برای تکمیـل موفقیت‌آمیز انجام دادن کار در آینـده به چه چیزهایی نیاز دارند. پیشرفت فـن‌آوری به طـور ویـژه تحت فشار هزینه‌هـا و قیمت‌هـاست که از طریـق اتصال فـرآیند زنجیـره های تـأمیـن، بـودجـه‌ها و سرمایـه‌ها به صـورت سختگیـرانه که بسیـار سریع‌تر از گذشته هستند انجام می‌گیرد. مؤسسات بخش عمومی یا دولتی نیز برای تولید بدون داده های ممتاز، تحت فشار بیشتـری از طریق کاهش بودجه‌اند.
با مقررات سخت گیرانه-تر، تغییر نگرش عمومی و افزایـش تقاضا برای وضوح در عملکردشان، حتی مؤسسات معتبر قبلی نیز تحت نظارت شدید قرار دارند. در وضعیـت فعلی، قوانین جدیـدی وضع شده است. برخی برنده ها و بازنده هایی وجود خواهند داشت. آمار سقوط سازمانی شگفت‌آور است. تحقیق شرکت داده‌پردازی و مرکز دِلویت (2) که برای پیشتـازی انجام داده است نشان می‌دهد که در بیش از 55 سال گذشته، متوسط تصدی شرکت در مـورد S&P500 (پانصد شرکت بـرتر بورس) از 61 سال به 18 سال کاهش یافته است.
علاوه بر این، نرخی که در آن، شرکت‌ها شرایط راهبری خود را از دست می‌دهند، در یک صنعت مشخص %39 در یک دوره مشابه، افزایش یافته است. چابکی راهبـردی که سازمان‌ها باید دارا باشند، بـه صورت ظرفیت اساسی در حال ظهور است. البته اگر آنها با تغییراتی همراه و سازگار باشد. در این خصوص باید به سؤالات زیر پاسخ دهیم.
1- چرا چابکی سازمانی اهمیت دارد؟
2- چابکی سازمانی چیست ؟
3- ملزومات چابکی چیست؟
4- چرا انعطاف پذیری مانند یک وزنه تعادل حیاتی برای چابکی است؟
چابکی و کارآمدسازی تجارت
در حالی که زمینه‌های فعلی در سازمان‌ها برخی چالش‌ها را نشان می‌دهد، باز هم موفقیت، امکان پذیر است. تحقیقاتی که مرکز سازمان‌های مؤثر3 انجام داده است نشان می‌دهد که تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ در هر صنعت همواره، از همتایان خود در طی دوره های طولانی بهتر عمل می‌کنند. این شرکت‌ها ظرفیت پیش بینی و پاسخ در برابر رویدادها، رفع مشکلات و اجرای تغییر بهتر را از آنچه (C.E.O) تعریف می‌کند، دارنـد. آنها این نـوع عملکرد پیشتـاز را بر خلاف تغییرات تجـاری چشمگیر در محیط‌های رقابتـی‌شان حفـظ می‌کنند. دومثال: دارایـی شرکت‌هایی مانند ایستمن کُداک (4) که یـک شرکت چندملیتی سازنده مواد خام و خدمات عکاسی است را درنظر بگیرید که با رهاسازی رشد بازار در حال تنازعِ بقا، در یک قالب تقلیل یافته به نظر می رسد.
در حالی که شرکتی مانند آمازون زیر خدمات چنین بارهای چالش‌برانگیزی هستند تا خودشان را از نو بسازند و از شکست جلوگیری کنند، پس رفتارهای مدیریتی را انجام می دهند. آمازون، روند بازار در حال تغییر را شناسایی کرد و خود را از یک کتابفروشی وب پایه، به یک برنامه خرده فروشی آنلاین و سپس به یک نیروگاه رسانه ای دیجیتالی تغییر داد و سرانجام، به یک مرجع در پردازش ابری تبدیل شد و این تغییر مستمر بدون بحران، همراه اثبات توانایی برای پیش بینی تغییرات و انطباق صورت پذیرفت. سازمان‌های چابک، بیشتر به پیشرفت در یـک محیـط پیچیده قـادر هستنـد، زیـرا آنها تـوانایـی موقعیت‌یابیِ سریعِ فرصت‌ها و تهدیدهای تجاری را در خود ارتقاء داده اند و به سرعت تغییر می‌کنند.
آنچه سازمان‌های بقا یافته به طور مشترک دارند، چابکی است.
سازمـان‌های چـابک نه تنها محصـولات و خدمـات جدید را، بلکه الگوهای جدید تجاری و مسیرهای خلاقانه را به منظور ایجاد ارزش برای یک شرکت ایجاد می‌کنند. بـازدهی‌ها و بازخوردهـا در چابکی دارای اهمیت‌اند. شـرکت‌های چـابک، ارزش‌های تجاری برتر را در مورد گروه بندی صنعتی‌شان، نشان می‌دهند. تجارت‌های چابک %29 درآمد بالاتر از هر سهم را دارا هستند، با بودجه خالص %20 بالاتر،30 % دارایی بیشتر و 8 %رشد درآمدی بالاتر از کسب و کار قابل مقایسه.
جـای تعجـب نیسـت، در یـک مطالعـه در خـور تـوجـه توسـط اقتصاد دانان در سال 2009 که در قالب نظرسنجی بود، اکثریت اعضاء هیئت مدیره (%88) اذعان می‌کنند که چابکی، کلید موفقیت جهانی است و 50٪ گفته اند که چابکی سازمانی به تنهایی چندان اهمیتی ندارد، اما یک وجه تمایز کلیدی بشمار می‌آید. بـا توجه به شرایـط در حـال تغییر، (C.E.O) بیان می‌دارد که زمانی میزان عملکرد خوب در تجارت، به سودآوری منجر می‌شود که بازدهی برای سهامداران داشته باشد و البته حفظ آن برای مدت طولانی غیرممکن است. آنها اذعان دارند که بـازده دارایی برای تخمین سودآوری نسبت به بازده کلی سهامداران و شاخص بهتر اثر بخشی مدیریت، مفهوم بیشتری دارد. بر طبق این میزان، مدیریت شرکت‌های چابک یک دیدگاه طولانی مدت می‌طلبد و سرمایه‌گذاری در روند ایجاد ارزش بیشتر، نسبت به توجه به تولید ارزش سهام کوتاه مدت نگران کننده است.
چابکی سازمانی چیست ؟
چابکی یک بنـای پیچیـده است که ممکن است، اشکال متعددی داشته باشد. بـرای رشد و اعمال سریـع انعطاف‌پذیری، چالاکی و ظرفیت های پویا قابلیت سازمان را تسخیر می‌کند. در اصل، با رشد نرم افزاری، تولید ناب، زنجیره تأمین به موقع و روند بهتر کردن روشها در نظریه چابکی 1990 که در حال حاضر، علمی پیچیده شناخته شده است و به طور گسترده تری ظرفیت سازمان را برای پاسخگویی و انطباق سریع‌تر و پیشرفت در یک محیط در حال تغییر در برمی‌گیرد.
Ecosystem(1)
De loitte Center for the Edge(2)
C.E.O(3)
Eastman Kodak(4)
