لـجـام گسیـختـگـی قیمت و چراغ مِه شکن

دکتر سید مهدی حسینی دکتری علوم سیاسی از دانشگاه تهران:

از یک منظر، نتیجه وجود هر گونه نقص و ایراد و اشکال، در فـرایند تلاش، معاش، تربیت و تزکیه و تسری پیامدهای نوعی تضادِ موسوم بـه «حیـدری نعمتـی!» بـه بدنـه اجتماعـی، جامعه ایـران اسلامی را به شرایطـی پرتاب خـواهد کـرد کـه « داریـوش شـایگـان در کتـاب آسیا در بـرابر غرب» آن را با مفهوم افـتـادن در« دور سِکنـدَری» صـورتبنـدی کرده است.

و معنای آن این است که بخشی از جامعه در تضادی آشکار و به طور مداوم، از جبهه اخلاق اعتقادی به جبهه مخالف می پرند! پیامد های رفت و آمدِ پر شتاب، از شاکله رفتار جوانمردانه با خوانش ایرانی؛ به نوعی خشونت اقتصادیِ سرمایه سالار! موضوعی است که در صورت عدم ارائه پاسخ مناسب و توضیح واضح و توجیـه عقلانی، از سوی مدیرانِ اندیشه و اجتماع! موجب ” مِه آلودگیِ شدید ذهنی” در بخشی از نوجوانان و جوانان، یعنـی سرمایه اصلی خواهد شد.

اعلام پرتاب جامعه به “دور سِکندَری” و تأثیر پذیریِ معنا دارِ زندگی روزمره از تندخویی و ستیزه جویی در امر اقتصاد! نوعی اعلام خطر و به صدا در آوردن زنگ هشدار است. احتمال پدیداری یک جامعه نابسامان، همراه با قلمروهای اجتماعیِ پرتعارض، امری قابل پیش بینی است!

شـایستـه نـیسـت در کشـوری که همواره به خـود بالیده که تقریباً تمـام مواد معـدنی و منـابع (تحـت الارض- تحـث الثری) شنـاخـتـه شـده در جـهـان را دارد! امـرمـعیـشت، در بـخـشـی از مـردم، هـرروز حـالتـی تــراژدی بیابـد. شایـد ضرورت تـأمینِ هزینـه یلَّلـی تلَّلـی کردن منسوبینِ برخی از کارگزاران تاجر پیشه دولتی در آن سوی آب‌ها، باعث شده که امروزه بعضی به اصطلاح حاجی جبّار جامعه ستیز و قـانون گریـز، بختـک وار بر بـازار تغـذیـه و پـوشش و سرپنـاه سلطـه یـابند، تا سطـح زندگی برای قشـری از اجتماع، چنان پاییـن بیایـد که هر پژوهشگـر دغـدغه منـد، بیـان « آلفرد سوی» را به خاطر بیاورد: «خوردن گوشت برای بسیاری از خانواده‌ها به صورت یک چیز کاملاً تجملی درآمده بود.

بهتر است دیگر از قنـد صحبتـی نکنیم. … ( افکار عمومی؛ ص، 81)» به راستی، موضوع از چه قـرار است که اینبار، و پس از آن که بی شرمیِ سیاسیِ کشوری که اصلاً وجود خارجی ندارد! در روز “سیزده بدر” جان پاک و حق طلب و آزاد اندیش از چند گل سرسبد ایران ! را گرفت، در بازار داخلی دوباره زلزله آمد.

چه ارتباطی بین آن کشتگانِ ره دیـن که برخی همراه با افتخار پاسداری و دفاع ازحرم، مفهوم غرور انگیز “جانباز” یا رنج کش خصوصیِ مصیبت عمومی جنگ نیز با حیات زیسته شان! امتزاج آلیاژگونه داشت؛ وجود دارد؟ بدلایل قابل بحث؛ یکی از دلایـل وقوع چنیـن زلزله ای، اعجازاندیشکده های امریکایی و فضای مجازی! می‌تواند باشد.

البته ندانم کاری کارگزاران ادواریِ تاجر پیشه در دولت! زمینه مناسب را برای این لرزش ویرانگر؛ فراهم ساخته است. انگار سخنگوی وجدان ایرانی سعدی شیرازی، در جام جهان نما؛ برخی از رویداد ها و بلای نازل شده بر روحِ مرام و منش و خلق و خو در جامعه امروز! و رفتـار تعدادی انگشت شمار از حـاجی جبّارهـا در بازارِ مملکت اسلامـی! را دیـده بود که نگاشت: « دزدِ بی توفیق، ابریق رفیق برداشت که به طهارت می رود و به غارت می رفت:

پارسا بین که خرقه در بر کرد

جـامه کعبـه را جل خـر کرد

شنیدستی که گاوی در علفزار

بیـالایـد هـمـه گـاوان ده را

بـه یک ناتراشیده در مجلسی

بـرنجد دل هوشمندان بسـی

به هر حال، از هم اکنون نشانه هایی در حال پدیـدار شدن است که پس از زلزلـه‌ای این چنینی، احتمالاً هیـچ چیز سر جای خود قرار نگیرد. مگـر آن که “یک فراخوان برای حفاظت مرام و منـش ایرانی و اندیشه به ارزش‌ها! و رفتار جوانمردانه ریشـه‌دار در فرهنگ و تاریخ تمدن، داده شود. یـا اینکـه در “دور سکنـدری” ناباورانـه بـه تعبیـر « نیـچـه» « مسأله ارزش هـا! را حل شده در نظـر بگیریم. (دو تـوارنیکـی؛ ملاقات با هایدگر…؛ ص 303)»

بدتر از همه این است که انگار در اندیشه و انگیزه تعدادی انگشت شمار حاجی جبّار در کف بازار! جمله «ابتذالِ بَدی» مفهوم خود را از دست داده و با عریانیِ دهشتناکی، بیشتر از پیش؛ در رفتار و کردار آنها پدیدار می شود. این امـر، بـدون تـردید، مـی تواند مـوجب کاهـش اعتبـار بـازاری شـود کـه « در رونـد شکل گیـری انقـلاب اسلامـی نـه تنها محیـط کسب و کـار و داد و ستـد را در اختـیـار رهبـری قرار داده بـودنـد، بلکه همـزمان روحانیـون را از لحـاظ مالـی حمایت می نمودند.

(ازغندی؛ در آمدی بر جامعه شنـاسی سیاسـی ایران، ص 151)» چنان که مشهـود است، پس از آغـاز راهپیماییِ ماشیـن در آسمـان (مـاهواره و رویـش قارچ گونـه آن)، بر روی زمیـن هوای اندیشـه و انگیـزه نسـل نـوظهور مِـه آلود شد! … صد البته که چراغ‌های مه‌شکن نیز نیاز به “به روزرسانی و متناسب سازی با مقتضیـات این زمـان دارند” امـا انگار متصدیـان به روزرسـانی، هنـوز تصمیـم نگرفته اند که از تعطیلات تاریخ بازگردند.