علوم و فناوری هـای آیـنـده ســلامــت(قسمت دوم)
دکتر شهرام توفیقی دانشیار دانشگاه و رئیس هیأت مدیره انجمن علمی مدیریت سلامت
دکتر جهان‌آرا ممی‌خانی- پژوهشگر، مدرس و مشاور سیستم‌های مدیریت
اشاره:
در شماره پیشین این نشریه اشاره نمودیم که تمام هدف علم طبابت و علوم پزشکی حفظ و ارتقای سلامت هر چه بهتر و بیشتر برای انسان‌ها است. از گذشته‌های دور در حرفه پزشکی مطلوب فلسفه P4 تعریف شده است، یعنی “سیستم پزشکی متشکل از چهار P” را اجرا کرد: پیش بینی Prediction پیشگیری Prevention شخصی سازی Personalization همپایی بیمار Participatory سپس به اُمیکس ها اشاره نمودیم که یکی از عرصه های تغییر شتابناک، مقوله اُمیکس های دهگانه است که بنیاد گسترده‌ای برای درک عمیق تر از تحولات بیوشیمیایی در بدن انسان به دست می دهند و راه را برای پزشکی انسان به دست می دهند و راه را برای پزشکی شخصی و پزشکی دقیق هموارتر کرده‌اند. در این شماره به ادامه مطلب می پردازیم:
نمونه هایی از همگرایی علوم
نمونه هایی از همگرایی علوم که توانسته است آثار بی‌مانندی خلق کند به طور اختصار آورده می شود.
1. فنــــاوری زیستـی + فنـاوری اطلاعـات = بیـو انفورماتیک، ژنومیکس، پروتئــومیکس، ادوات خـود پایشگر فیزیولوژیک و اختلال عملکردی.
2. فنــاوری زیستـی + فناوری نـانـو = میـکـرو فـلـوئیدیـک، نانوبیوتکنولوژی، رهاسازی دارو، بیوالکترونیک.
3. فنـــاوری نــانــو + فنــاوری اطلاعات = ادوات نانو، نانوحسگرها.
4.سیستم‌هـای زیستـی مدل‌هایـی در اختیار فنـاوری می‌گـذارد بـرای خلـق ساختـارهـای ملکولـی بزرگتر، مهنـدسی نورومورفیک، سـاخت گیرنده ها و مارکرهای زیستی.
5. فنــــاوری زیـستـی + عـلـوم اعصـاب و علـوم شناختی + فنـاوری نانو = تبادل اندیشه و حافظه بین رایانه و انسـان، فـارماکـولوژی ژنـومی، سیستم های زیستی روی چیپس ها، پزشکی باز زایشی، مهندسی نورومورفیک.
6. نانوفنـاوری ابزارهای اندازه گیری و درک سیستـم هــای زیـستـی و راه حل‌هـایی بـرای زیـست فناوری و زیست پزشکی به دست می دهد.
7. با استفاده از فناوری میکروفلوئیدیک می توان رفتار نانوذرات را در بدن پیش بینی نمود.
8. فناوری نانو + فناوری اطلاعات + فناوری زیستـی = حسگـرهـای زیـستـی، چیپـس‌هـای زیستی
9.سیستـم‌های زیستـی، مواد نانویی زیستی و اجزای سلولی در مقیاس نانو را در اختیار نانو فنـاوری قـرار می‌دهد تا بتـوان بلوک‌های ساختمانـی نانویی بنام لگوهای مـولکولی برای ساخت ادوات نانویی و حسگرهای زیستی و یا پوشیدنی بکار رود.
10. نقشــه برداری از مغز
11. می تــوان انتظار داشت نانو‌فناوری ملکولی رشـد کنـد، سلول‌های تنفسی، سلـول‌هـای خونـی مصنـوعی، پـلاکت مکانیکـی، فـاگوسیت نانوروبوتیک ساخته شود.
12. قــلـــه برجسته نانوپزشکی، نـانوبات nanobot است. ادواتی در اندازه میکروب. نوعی نانوبات وارد هسته سلول می‌شود مواد ژنتیکی معیوب را برمی‌دارد و با مواد سالم جایگزین می‌کند. این جراحی سلولی بنام درمان جایگذاری کروموزوم CRT chromosome replacement therapy نام دارد.
