اقتصاد اقیانوسی در سال 2030(قسمت دوم)

احمد مولائی، مدیرعامل هلدینگ سما کارشناس تجارت بین الملل:

اشـاره:

در قسمت پیشین به تعریف اقتصاد اقیانوسی پرداختیم و اشاره نمودیم که اقتصاد اقیانوسی بـه عنوان یک چـارچـوب و سیـاست بـرای فعـالیت‌های اقتصـادی پـایـدار دریـایی و همچنین فناوری‌های جدید مبتنـی بر دریا عمل می کند. سپس به رشد اقتصاد جهانی و تجارت بین المللی و رشد اقتصاد اقیانوسی تا سال 2030 پرداختیم.

در ادامه به افزایش چشم انداز توسعه صنایع نوظهور اقیانوس و سهم آنها در رشد و اشتغال می پردازیم. در سال 2030، پیش بینی می‌شود صنایع مبتنی بر اقیانوس در سناریوی کسب و کار معمول بیش از 40 میلیون نفر را استخدام کنند، که در سال 2010 به طور کلی بدون تغییر در بیش از 1 ٪ از نیروی کار جهانی (حدود 3.8 میلیارد نفر) است.

انتظار می‌رود اکثریت در بخـش ماهیگیری صنعتی و صنعت گردشگری دریایی و ساحلی کار کنند. به استثنای ماهیگیری، تمام صنایع اقیانوس، احتمالاً سطح اشتغال جهانی خود را با سرعت بیشتری نسبت به کل نیروی کار جهانی رشد می دهند. اکثـر مشاغـل در اقتصـاد اقیانـوس تـوسط گردشگری دریایی و ساحلـی و ماهیگیـری جذب می شود.

داده‌های مربـوط به حمـل و نقـل شامـل کشورهای با درآمد بالا، کشورهای در حال ظهور و در حال توسعه است، اما باید با احتیاط تفسیر شود زیرا آنها فقط شامل اشتغال تمام وقت مستقیم هستند.

نرخ رشد سالانه ترکیبی ارزش افزوده تولید شده توسط صنایع مبتنی بر اقیانوس مابین سال های 2010 و 2030 به 3.5 ٪ تخمین زده شده است که به طور کلی شبیه به نرخ رشد کل GVA اقتصاد جهانی است.

برای افـزایش چشم‌انداز توسعه بلنـد مدت صنایع نوظهور اقیانوس و سهم آنها در رشد و اشتغال می توان به 4 مورد اشاره کرد:

1. تقویت همکاری بین المللی بیشتر در علوم و فناوری دریایی به عنوان وسیله‌ای برای تحریک نـوآوری و تقـویت تـوسعـه پـایـدار اقتصـاد اقیانـوس:

نوآوری در علـم و فناوری مرتبـط با اقیانوس به دو دلیل مرتبط با یکدیگر نقش کلیدی در توسعه پایدار اقتصاد اقیانوس ایفا خـواهد کرد.

اول: اقتصاد اقیانوس یک رویداد جهانی است که در آن تعداد زیادی از کسب و کارها و در واقع کشورها به شدت با یکدیگر برای بازار رقـابت می کنند. این که این نیـروهای رقابتی در آینده چگونه عمل خواهند کرد به میزان بسیار بالایی بـه توانایی کسب و کارها برای تجدید، تنظیم، ارتقاء و اختراع مجدد محصولات، فرآیندهای تولید و خدمات خود بستگی دارد.

نوآوری کلید بقا و موفقیت اقتصادی آنهاست

دوم: گسترش فعالیت‌های اقتصادی در اقیانوس به عنوان یک گزینه برای آینده نیست، زیرا سلامت و منـابع اقیانـوس را بیشتـر به خطـر می‌اندازد. نوآوری یک عنصر مهم در جستجوی راه حـل‌هایی خـواهد بـود که امکـان توسعـه توسعه فرصت‌های تجـاری را فراهـم می‌کند، درحالی که تأثیر آن بر محیط زیست اقیانوس را به حداقل می رساند. در این بین نقش دولت در تـرویج نوآوری در سراسر صنـایع اقیانوس می‌تواند قـابل توجه باشد و شایسته اکتشاف بیشتر است.

سه مسیر بصورت ذیل قابل بررسی است:

الف) بهره برداری بهتر از هم افزایی‌های بالقوه فناوری و نوآوری در میان صنایع اقیانوس درجه بالایی از تعـامل، در میان فعـالیت‌های مبتنـی بر اقیـانوس وجود دارد. باد دریـایی و انرژی های تجدید پذیر اقیانوس با عملیات نفت و گاز دریایی، آبزی پروری دریایی، گردشگری، تحقیقـات دریایـی و بیوتکنولـوژی دریایی با ساختارها و سیستم عامل‌های دریایی و همچنین فناوری های مستقر در این فعالیت ها.

ب) حمایت از تلاش ها برای تسریع نقشه برداری گسترده تر از کف اقیانوس یک مانع بزرگ برای درک و نظارت ما بر تغییرات زیست محیطی به دلیل تغییرات آب و هوایی، پویایی اکوسیستم های دریایی و محیط زیست اقیانوس به طور کلی، عدم دانش در مورد کف اقیانوس، به ویژه اقیانوس عمیق است. پیشرفت‌های اخیر در تکنولـوژی ارتفاع سنج ماهواره‌ای و مدیریت داده‌ها، امکان نقشه برداری از توپوگرافی زیردریایی کل کف دریا را فراهم کرد، اما وضوح این داده های جهانی کم است (1.5 کیلومتر) و بنابراین درک جزئیات برای تشخیص و مشاهده در مقیاس‌های ظریف‌تر مورد نیاز است.

ج) بهبود اشتراک گذاری تکنولوژی و نوآوری در میان کشورها در سطوح مختلف توسعه در تمام سطوح توسعه، علم، فناوری و نوآوری پیش نیازهای توسعه پایدار، بلند مدت هستند. به ویژه برای کشـورهای در حال توسعـه با فعالیت های مبتنی بر اقیانوس، ایجاد، کسب و انطباق نوآوری در علوم و فناوری دریایی یک عنصر حیاتی تلاش برای مقابله با چالش های توسعه است.

برای ایجـاد فرصت‌های تجاری پایـدار در همکاری با کشورهای در حال توسعه و توسعه فنـاوری‌هایی که منـاسب چالش‌های پایدار این کشورها است، بازارها و شبکه های دانش می توانند نقش مهمی در انتقال دانش داشته باشند. 2. تقویت مدیریت یکپارچه اقیانوس فعـالیـت‌هـای اقیـانـوس بـرای مقـابلـه بـا چالش‌های جهانی آینده ضروری است. با این حال، فشارها بر محیط زیست اقیانوس از جمله ماهیگیری بیش از حد، آلودگی و تخریب زیستگاه همچنان افزایش یافته است. این فشارها را می توان تا حدی به فقدان دانش و داده‌ها، ابزارهای مـدیریت مؤثر در مـورد فرآیندهای اقیـانوس و تأثیر فعـالیت صنعت اقیانوس نسبت داد.

سه راه می‌تواند برای دستیـابی به استفـاده مؤثرتر و گستـرده‌تر از مـدیریت یکپـارچه اقیانوس دنبال شود:

1) استفاده بهتر از تجزیه و تحلیل اقتصادی و ابزارهای اقتصادی

2) بهبود جمع آوری داده ها، مدیریت و ادغام

3) تـرویج نـوآوری بیشتـر در ساختـارهای حاکمیت، فرآیندهای و مشارکت ذینفعان

3. بهبود پایه آماری و روش شناسی در سطح ملی و بین المللی برای اندازه گیری مقیاس و عملکرد صنایع مبتنی بر اقیانوس و سهم آنها در اقتصاد کلی

ارزش گذاری صنایع مبتنی بر اقیانوس، آگاهی عمومی از اهمیت آنها را افزایش می دهد و دید بیشتری به آنها ارائه می دهد. این امـر، آگاهی را در میـان سیاست گـذاران افزایش می دهد و صنایع را بیشتر در معرض اقدامات سیاسی قرار می دهد.

علاوه بر این، با افزایش فعالیت های مبتنی بر اقیانوس و به ویژه صنایع در حال ظهور اقیانوس، رقابت در سراسر جهان تشدید خواهد شد و برای دولت ها و کسب و کارها ضروری است که بتـواننـد اقتصـاد ملـی اقیانـوس را در سطـح بین المللی مورد مقایسه قرار دهند. با این حال، مجموعه داده‌های رسمی، بین المللی سازگار و هماهنگ برای صنایع اقیانوس جهان به خوبی توسعه نیافته اند و فقط برای تعداد محدودی از صنایع وجود دارند. برای صنایع نوظهور اقیانوس، پوشش آماری جهانی ضعیف است.

4. ظرفیت بیشتـری برای پیش بینـی صنعت اقیانوس ایجاد کنید

به عنوان یک گروه بزرگ از بخش های اقتصادی که در مقیـاس منطقـه ای و جهـانی فعـالیـت می‌کننـد، بـرای اعضاء جامعـه کسب و کـار اقیانوس ضـروری است که بتوانند فرصت‌ها و خطرات بلند مدت را که با عملیات خود در سراسر جهان مواجه هستند شناسایی کنند و تصمیمـات سرمایه گذاری خود را مطابـق با آن اتخاذ کنند.

به همین ترتیب، درک پیامدهای اقتصاد در حال گسترش اقیانوس برای طراحی و اجرای سیاست هایی که رقابت پذیری صنایع دریایی ملی آنها را شکل می دهد و بر سلامت اقیانوس ها در حوزه قضایی ملی و فراتر از آن تأثیر می گذارد، به نفع دولت های کشورهای ساحلی است. پیش بینی ها، سناریوها و مطالعات آینده همه می توانند در تلاش برای شناسایی مسائل آینده، پیش بینی مشکلات یا فرصت های آینده و حمایت از تصمیم گیری جای خود را داشته باشند.

دامنـه صنایع مبتنی بر اقیانوس

صید شیلات، فرآوری‌های غذایی دریایی، نفت و گاز دریایی در مناطق کم عمق، حمل و نقل دریایی، بـارگیری و تخلیـه، ساخت و تعمیـر کشتی، ساخت و ساز دریایی، گردشگری دریایی و ساحلی، خدمات بازرگانی دریایی، تحقیق و توسعه و آموزش دریایی، دفاع از سیل ساحلی، آبزی پروری دریایی، انرژی باد فراساحلی، انرژی تجدید پذیر اقیانوس و ایمنی و نظارت دریایی.