بـه بـهـانــه روز جهـانی معلـولان
فهیمـه رحیمـی فعال حوزه معلولین:
روز جهانـی معلولان، همه ساله در تاریخ 3 دسامبر برابر با دوازده آذرماه برگزار می‌شود. روز جهانی معلولان، از سال 1992 این روز،به منظور ترویـج درک مسائل مربوط به معلولان و حمایت از توسط سازمان ملل بنیان نهاده شد. هدف از برگزاری کرامت، حقوق و رفاه آنها در نظر گرفته شده است. روز جهانی معلولان به دنبال آگاهی بخشی از دستاوردهای افراد معلول در جنبه‌های مختلف زندگی مثل سیاست، اجتماع، اقتصاد و فرهنگ است. از سال2007 شعار هر سال روز جهانی معلولان متفاوت است و بر موضوع خاصی تمرکز دارد.
شعار روز جهانی معلولین چیست؟
هر سال سازمان ملل موضوعی را برای مضمون روز جهانی معلولان اعلام می کند. اعلام شعار و موضوع سالانه می‌تواند یک تمرکز اساسی در مورد چگونگی تلاش جامعه برای از بین بردن مـوانع جسمی، تکنولوژیکـی و نگرشی برای افراد معلول فراهم کند، شعار سال 2023 روز جهانی معلولان «راه حل‌های تحول آفرین برای توسعه فراگیر: نقش نوآوری در ایجاد جهانی در دسترس و برابر» است.
شعار سال 2023
امسال هم سازمان ملل شعار راه حل‌های تحول آفرین برای توسعه فراگیر و نقش نوآوری در دامن زدن به جهانی در دسترس و برابر به مناسبت 3 دسامبر، روز جهانی معلولان انتخاب کرده است. حـال جای این پرسش پیش می‌آید، در طـی این سال‌ها که سازمان ملل هر سال روز جهانی معلولان را با یک شعار خاص که اهداف خاصی را نیز دنبال می‌کند آغاز کرده، ما چقدر با این نام گذاری همگام بوده ایم؟چقدر به اهداف جامعه جهانی نزدیک شدیم و بستر لازم و مناسب را برای حضور معلولان در جامعه مهیا کرده ایم؟
اصلاً چرا باید سازمان ملل یک روز در سال را برای معلولان نام گذاری کند؟ در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
هـدف از نامگذاری روز جهـانی معلولان چیست؟
حدود 15 درصد از مردم جهان را افراد معلول تشکیل می‌دهند. آمار تعداد معلولان در کشورهای درحال توسعه بیشتر است. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، به اختلال یا ناتوانی فرد که او را از انجام نقش طبیعی باز می‌دارد، معلول گفته می‌شود. همانطور که گفته شد سازمان ملل، از سال 1992 یک روز بین المللی، تحت عنوان روز جهانی معلولان تعیین کرد. هدف از تعیین چنین روزی، درک و پذیرش افراد دارای معلولیت، افزایش آگاهی عمومی و تجلیل از دستاوردها و مشارکت های معلولان بود.
منشور سازمان ملل روز معلولان را برخاسته از نیـازهای افـرادی مـی‌داند که به رغـم محدودیت‌های حسی و حرکتی باید مانند دیگـران از امکانات رفـاهی و اجتمـاعی برخوردار شوند؛ طبق این منشور معلولان نیز صـرف نظر ازعلت، کیفیـت، و شـدت نقـص و نـاتوانیشان، دارای همان حقـوق اساسی هستند که سایر هموطنان هم سنشان از آنها برخوردارند. حق برخورداری از یک زندگی دلپذیر وحتی المقدور عـادی، در رأس این حقوق قراردارد، حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال، امکانـات تفریحـی، حقوق مـدنی، سیاسی و حفظ حیثیت انسانی معلولان، حق ذاتی آنهاست. به عبارتی هدف از تعیین این روز ارتقای رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط به معلولیت‌های مختلف و افزایش آگاهی در این زمینه است. حال با این تعاریف به این نتیجه می‌رسیم که این روز حامل پیام‌های مهمی برای احاد مردم جهان می‌باشد.
بزرگترین پیام روز جهانی معلولین چیست؟
این است که معلول را موجودی که از جهانی دیگر به این جهان پای نهاده، موجودی که نه او را با ما کاری است و نه ما را با او کاری، ندانیم بلکه بـر عکس تلنگـری است بـرای مـا کـه شـاید ما نیـز روزی به درد او دچـار گردیـم و در فـراق سلامت حسرت به دل بمانیم و چشـم انتظار کمک و مساعدت آنانی باشیـم که از نعمت سلامت به حد کفایت برخوردارند، کسانی که شاید آنان نیز ما را فراموش کرده باشند.
زندگی ماشینی و انباشت شهرها از خودروها و موتـورسیکلت‌ها، ناایمـن و غیراستاندارد بودن راه‌ها و جاده‌ها، فرهنگ ناصحیح شهر نشینی، آداب و رسوم نه چندان درست به ارث رسیده از پیشینیان، ازدواج های فامیلی موجب رشد و گسترش روز افزون معلولیت در جامعه شده و هیچ فردی در برابر آن مصونیت صددرصدی ندارد.
آمار 10 درصدی اعلام شده از سوی سازمان جهانی بهداشت در خصوص تعداد معلولان در جوامع گوناگون، آمار نگران کننده ای است که در جـوامـعـی مثـل جامعـه مـا حـادتـر و بغرنج تر به نظر می‌رسد بویژه اگر عواقب و عوارض هرگونه معلولیت چه از جنبه های مادی و چه از جنبه‌های معنوی بر فرد معلول، خانواده او و نیز جامعه ای که فرد معلول در آن زندگی می کند و میزان هزینه های مرتبط با درمان و توانبخشی معلولان مورد تأمل و محاسبه قرار گیرد. سوم دسامبر “روز جهانی معلولین ” تلنگری است به مسئولان و دولتمردانی که شاید ناخواسته در هیاهیوی امور روزمره، این بخش از جامعه را و این بزرگترین اقلیت جوامع را به فراموشی سپرده و از مشکلات آنان غافل مانده اند. اقلیت بزرگی که به سبب کم توانی، کمتر در جامعه حضور داشته و ناگزیر کمتر به چشم می‌آیند.
روز جهانی معلولان هشداری است به همه ما که معلولان نیز هستند، وجود دارند و وجود خواهند داشت، نیاز آنان نیاز ماست و مشکل آنان مشکل ما، معلولان برادران و خواهران ما هستند که دیوار به دیوار ما در این شهر ساکن اند، معلولان شهروندان این اجتماع اند به مثابه ما، آنان شهروندان این جامعه اند اما نه شهروندان درجه دو که شهروندان درجـه اول ایـن اجتمـاع انـد و از همـان حقوقـی برخوردارنـد که همه ما برخورداریـم و اگـر کمبودی هست و از حقوقی محروم مانده اند نه جرم آنان است که ایـن جرم نابخشودنـی مـا است که بـرادران و خـواهران و همـشهـریـان خـویـش را از اصلـی‌ترین حقوقشان تنهـا بدلیل معلولیت محروم کرده ایم.
پس وظیفه تک تک مردم و مسئولین است که نسبت به اعاده حقوق حقه معلولان دست یـاری به هم دهنـد و در ساختـن شهـری و جامعـه ای در خور آنان بکوشند، جامعه ای که هر شهروندش با هر درجه ای از توانایی و ناتوانی قادر به استفاده از امکانات شهری باشد، جامعه‌ای که در آن بینـا و نابینـایش از شغل مناسب برخوردار بوده و نابینایی و ناشنوایی سد راهی برای آنها نباشد!
جامعه ای که آحاد شهروندانش و به ویژه معلـولان در آن نقـش آفـرین بوده و در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت نمایند. همانگونه که امسال شاهد حضور مقتدرانه ورزشکاران جانباز و معلول کشورمـان در بازی‌های آسیایی هانگژو بودیم ، چقدر خوش درخشیدند و واژه معلول و توانیاب را با تمام موانع و مشکلات موجود شکست دادند.
موارد قابل بررسی در روز جهانی معلولان
احترام نه ترحم شما باید در زمان مواجه شدن با معلولان، به جای ترحم به آنها احترام بگذارید؛ به این دلیل که احترام گذاشتن به یک شخص باعث می‌شود کـه او را بـه عنـوان یک فـرد بزرگ بشناسند. ولی اگر به یک معلول، ترحم کنند او را بعنـوان یـک شخـص ضـعیـف و نـاتـوان می‌شناسنـد و همیـن امر، موجب کـاهش اعتماد به نفس او می‌شود. لذا باید در مقابل آنها از ترحم، دوری کنید. کمک رسانی یکی از امور ضروری برای هر انسانی، کمک رسانی به یکدیگر است ولی این کار نباید باعث ایجاد احساس حقارت در فرد مقابل شود و او را مأیوس کند.
کسانی که هدفشان از کمک کردن، نشان دادن خود به دیگران است و می‌خواهند احساس فخرفروشی خود را ارضا کنند؛ نباید نـام کمک کننـده را بـرای خـود انتـخـاب کنند. منظور از کمک کردن به افراد معلول، این نیست که همـه کارهایشان را انجام دهیـد بلکه باید در زمینه ای که آنها توانایی انجام دادنش را ندارند؛ کمک کنید و یا کمک کنید تا مشکلاتشان را رفع کنند.
