جشنواره وجدان محیط زیست فـرصتـی بـرای بـرنـد ســازی زیست محیطـی کسب و کارها

دکتر سید ســامـان بزرگیـــان ، مسئول اطلاع رسانی جشنواره وجـدان محیط زیست و عضــو انـــجمــن محیــط زیست شایـان:

از نظرمفهومی وجدان محیط زیستی را میزان اطلاعات فرد در مورد مسائل محیط زیست و عوامل مؤثر در گسترش آن و شناخت ازچگونگی رفتار خود و دیگران جهت بهبود معضلات آن عنوان می نمایند. وجدان زیست محیطی ،ترکیبی است از اعتقاد به محیط زیست و ارزشی که به آن داده شده است.

جشنـواره جایزه ملی وجدان محیط زیست در کسب و کار از نگاه مردم، ایده ای جهت شناسایی، معرفی، تشویق و تقدیر از فعالان در حوزه محیط زیست است. این جشنواره بعنوان تنها رویداد بزرگ زیست محیطـی در سطح ملـی، اهداف و ضوابطـی برخلاف مراسم مشابه دولتی ( صنعت سبز) و خصوصی در حوزه محیط زیست دارد.

از اهداف برگزاری جشنواره ملی وجدان اولاً تشویق به اجرای ضوابط و قوانین بالادستی نظیر اصل پنجاهم قانون اساسی در حفاظت از محیط زیست، بعنوان یک وظیفه عمومی و دوماً تقدیر از خدمات انسان های پاک نهاد در حوزه محیط زیست از طریق اهدای نشان وجدان محیط زیست و سرانجام برند سازی اشخاص حقیقی و حقوقی و کمک به توسعه کسب و کارشان در فروش بهتر کالا و خدمات تولید شده در بستر حفاظت از محیط زیست بویژه فعالان در کسب و کارهای صنعتی، معدنی، خدماتی و کشاورزی است.

هرچند ایده و صاحب امتیازی برگزاری این جشنـواره با انجمن توسعـه کسب و کارهـای محیط زیست شایـان بعنوان یک سمـن مردم نهـاد فوق تخصصـی در حوزه محیـط زیست می باشد اما این جشنواره به صورت مشارکتی با دستگاههای دولتی، عمومی، خصوصی و مردم نهـادی در حـوزه محیط زیست (بـدون حضـور سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان متولی دولتـی محیط زیست در کشـور) و با مدیریت اجرایی و دبیرخانه ای انجمن محیط زیست شایان برگزار می گردد.

عدم مشارکت سازمان حفاظت محیط زیست به دلیل مردمی بودن جشنواره است و پیامی است که نمایندگـان دستگاه متولی دولتی محیط زیست هیچ نقشی در انتخاب، داوری، برگزاری جشنواره و هرگونه حمایت مادی و معنوی نقشی ندارند و مشارکت دستگاه های فرابخشی دولتـی در برگزاری جشنواره تنها در محدوده حمایت معنوی و اطلاع رسانی به جامعه هدف می باشد. مخاطبیـن جشنـواره در دو گروه مخاطبین حقوقی شامـل مدیران و کارکنان واحدهای صنعتـی، خـدمـاتی، معـدنی، کشـاورزی و مخاطبین حقیقی شامل مدیران و کارشناسان و کارکنـان دستگاه هـای اجرایی، علمـی، سیاسی، نظامی، قضایی و … و فعالان مردمی در حوزه محیط زیست می باشند. همچنین از ایثارگران و خانواده شهدای محیط زیست و منابع طبیعی بصورت شاخص تقدیر بعمل می آید.

ثبت نام و شرکت در جشنواره برای عموم آزاد است و ضوابط اجرایی جشنواره به نحوی است که تنها اسناد مربوط به خدمات زیست محیطی مخاطبین در دو سال گذشته پذیرش می گردد. در دوره اول برگزاری جشنواره در سال 1401که در سالن اجتماعات اتاق بازرگانی ایران برگزار گردید از خانواده6 شهید محیط زیست و منابع طبیعی تجلیل گردید و نیز از43 نفر از اشخاص حقیقی و حقوقـی در سطح نامزد دریافت نشان وجدان محیط زیست و 27 نفر در سطح شایسته تقدیر با تندیس و لوح تجلیل شد.

در دوره مذکور که با سخنرانی دکتر اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمـان حفـاظت محیط زیست و مهنـدس بهرامن رئیس خانه معدن ایران و دکتر اشرفی پور رئیس شـورای عالی جنگل و چنـد تن دیگر از مدیران ارشد دولتی و عمومی، جوایز برندگان در حضـور جمعی حـدود 400 نفر از فعالان محیط زیست، هنرمندان و صاحبان صنعت و معدن و خدمـات اهدا گردید در آن دوره در سطح دریـافت نشان وجدان محیط زیست هیچ برنده ای نداشته است . مراسم اختتامیه دور دوم جشنواره که ثبت نام از متقاضیان تا پایان شهریور 1402 ادامه داشته، قرار است در آبان1402 در تهران برگزار گردد.

از شاخص های اصلی جشنواره وجدان محیط زیست، ثبت نام رایگان از تمامی اشخاص حقیقی که بیش از %95 متقاضیان شرکت در جشنواره را تشکیل می دهند می باشد. در دور اول جشنواره بیش از %90 هزینه جشنواره از طرف انجمن مردم نهاد محیط زیست شایان (دبیرخانه جشنواره ) تأمین گردید. انجمن محیط زیست شایان در برگزاری جشنواره از هیچ بودجه دولتی استفاده نمی نماید و هزینه آن نیز توسط اعضای انجمن تأمین می شود.

و این بهانه ایست تا در انتخاب برندگان وامدار هیچ شخص حقیقی و حقوقی نباشد . از دیگر شاخصه این جشنواره آن است که هیچ یک از شرکت های مدعی و برنده جشنواره صنعت سبز در جشنواره وجدان محیط زیست امتیازی کسب نکرده اند . در بررسی و امتیاز دهی به عملکرد زیست محیطی متقاضیان در دومین دوره شرکت در جشنواره وجدان محیط زیست موارد زیر مورد توجه می باشد:

1- اسنـاد عملکـردی مربـوط به مخـاطبین حقوقی (واحدهای صنعتی ، معدنی و خدماتی) با توجه به گروه و رده هر صنعت و خدمات و نیز موقعیت جغرافیایی و توان مالی و پرسنلی هر واحد و همچنین میزان کنترل آلاینده‌های مربوط به هر واحد، و نیز با توجه به الزامات قانونی موجود برای هر پارامتر و سرانجام نگاه سبز اندیش و وجدان بیدار اشخاص و مدیران و صاحبان صنعت و خدمات در انجام برخی فعالیت‌های زیست محیطی، مورد ملاک عمل قرار خواهد گرفت.

2- فعـالیت‌ های مخاطبین حقیقـی، براساس تأثیرگـذاری فعـالیت آنـان بر محیط زیست، قضاوت و رتبه بندی می گردد.

3- مجموع امتیازها درجدول آیتم‌های مربوط به هر گروه 100 می‌باشد. واحد‌های صنعتی و خدماتی و کشاورزی، در هر یک از گروه‌های هم رده و هم گروه خود رقابت می‌نمایند.

4- فعالیت‌هایی که در چارچوب قانون، واحدها ملزم به اجرای آن هستند و یا انجام آن برای منافع شخصی واحد یا مدیران آن می‌باشد، از حداقل امتیاز برخوردار می‌باشند.

5- واحد هـایی که بدون الزام قانونی و منـافع شخصی و صرفاً به جهت منافع عمومی و بهبود وضعیـت محیط زیست، فعـالیت ‌های زیست محیطی مطابق آیتم‌های جدول مربوط به گروه صنعتی خود را انجام داده اند از حداکثر امتیاز برخوردار می‌باشند.

6- کمـک ‌هـای مـالـی زیسـت محیطـی بـه تشکل‌های مردم نهاد دارای پروانه فعالیت از وزارت کشور مورد قبول می‌باشد، مشروط بر اینکه اسناد هزینه آن نیز از طرف تشکل‌های مذکور به دبیرخانه ارایه گردد.

7- هزینه ‌های پژوهشی و برنامه‌های تنویر افکار عمومی که توسط واحد صنعتی و خدماتی و یا با همکاری عوامل غیر دولتی و تشکل‌های مردم نهاد انجام شده باشد، مورد تایید است .

8- پرداخت هزینه انجام برنامه‌های زیست محیطی به نهادهای دولتی مورد تایید نمی‌باشد.

9- واحدهایی که در لیست صنایع آلاینده قرار ندارند و یا پس از قرار گرفتن در دوره‌های قبلی، در زمان ارزیابی از لیست مذکور خارج شده باشند از امتیاز کامل این آیتم برخوردار خواهند بود .

10- فعالیت‌ های داوطلبانه زیست محیطی که تأثیری بر محیط زیست محل یا منطقه فعالیت نداشته و یا در آینده باعث ایجاد مشکلی در محیط زیست گردد مورد قبول نمی‌باشد.

11- مبلغ و نحوه هزینه کرد در انجام خدمات زیست محیطی بر اساس دستورالعمل جشنواره و بنـا بر نیـت خیرخـواهانه اشخاص (منتج از وجدان) و تأثیرگذاری فعـالیت آنان بر محیط زیست واحـد صنعتـی و پیرامـون آن محاسبه می‌گردد. لذا هر واحد بر اساس توانمندی و نوع فعـالیت ارزنـده زیسـت محـیطـی سنجیـده می‌شود و نه بر مبنای میزان هزینه کرد یا بزرگی وکوچکی واحد.

12- هزینه کرد و یا اجرای مراسمات زیست محیطی، چاپ کتاب، برگزاری دوره‌های آموزشی و … برای نهادهای دولتی مورد قبول نمی‌باشد.

13- عضویت حقوقی در یکی از انجمن ‌های مردم نهاد، دارای پروانه فعالیت از وزارت کشور مورد تأیید می‌باشد. اهدای نشان وجدان محیط زیست به مدیران و کارشناسان در همه گروه های کسب و کار در برند سازی آنها بسیار مؤثر است. دارندگان نشان وجدان محیط زیست درحوزه فعالیت هـای بین المللـی (تجارت، صـادرات، خدمات، علمی ….) از اقبال بیشتری در برقراری ارتباط با مخاطبان و مشتریان خود برخوردار خواهند بود.

حساسیت به مسائل زیست محیطی در تمامی طبقات و سنین در جمعیت چند میلیاردی دنیا وجود دارد. لذا عرضه کالا و خدمات تحت این عنوان ( دارنده نشان وجدان محیط زیست ) به جامعه حامی محیط زیست، موفقیتی با ده ها گام جلوتر از رقبا در بازار خواهند بود. از اینرو اجازه درج نشان وجدان محیط زیست بر محصولات از طرف دبیرخانه جشنواره ، فرصتی طلایی است تا درکنار فعالیت های داوطلبانه حفاظت از محیط زیست ، بهره مندی از برند سازی زیست محیطی اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم گردد.