مبانـی تـوسعـه ورزش و کاربرد آن در ورزش ایران

علیرضا ملکی، کارشناس ورزش:

بررسی ابعاد نظری توسعه ورزش قهرمانی از اهمیت ویژه در ورزش ایران می باشد. البته پرداختن به این موضوع می بایست از نوع کیفی باشد. بر اساس مطالعات بدست آمده، دو رویکرد توسعه از بالا به پائین و از پائین به بالا وجود دارد و اساس این دو رویکرد نیز مدل های سلسله مراتبی مشارکت ورزشی است. یعنی به عبارت سـاده تر پرداختن به ظرفیت های کامل کشور با هـم افزایی و مشارکت قوی، منجر به ایجـاد یک دکترین در توسعه ورزش خواهد شد.

در برنامه های اول تا پنجم توسعه ایران و سند چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران، توسعه ورزش در قالب توسعه فرهنگی مورد تأکید واقع شده است که وجود رویکرد فرهنگی یا تربیتی اخلاقی به توسعه ورزش ایران را نشان می دهد. البته نادیده گرفتن رویکرد اقتصادی و نخبه گرا سبب شده است که خصوصی سازی و سرمایه گذاری های خاص و بلند مدت به کندی پیش رود. از طرفی، کشورهای مختلف ضمن حمایت از ورزش های همگانی از طریق فرآیندهای ویژه استعدادیابی و حمایت های مالی بر توسعـه ورزش حرفه ای متمرکز شده اند، که از طریق مدل های مختلفی مانند مدل متمرکز، مدل باشگاهی، مدل شبکه ای و مدل فردی دنبال می شود. در ایران عمدتاً بر مدل باشگاهی تمرکز شده است و هنوز مدل متمرکز کاملاً دولتی برای رشته های پایه و مدل شبکه ای برای ایجاد یک اتحاد و هماهنگی استراتژیک با ورزش مدارس و دانشگاه ها وجود ندارد.

با توجه به این مبانی به نظر می رسد برای توسعه ورزش ایران:

باید پیوند استراتژیک نهاد ورزش با نهادهای بهداشت و سلامتی، اقتصاد، فرهنگ و نظام تربیتی در سطح حاکمیت و سیاستگذاری برقرار شود، سپس با یادگیری سیاست های ورزشی و الگوسازی بومی، مدل های کاربردی و متناسب ایران را به کارگرفت. الگوسازی بومی نکته ای است که در سیاستگذاری فدراسیون های ورزشی جمهوری اسلامی ایران نه تنها به آن پرداخته نشده است بلکه بر انجام امور اجرایی متمرکز توسط فدراسیون ها تأکید شده است.

در علم ورزش امروز یا بهتر بگوییم توسعه ورزش دنیا، تمرکز برای ستاد، یعنی سَم.

بدین معنا که فدراسیون های ورزشی در جهت توسعه ورزش می بایست با ایجاد نظام مهندسی ورزش متناسب با در نظر گرفتن نخبگان و فضای بومی در اقصی نقاط کشور به نظارت و کنترل و پیاده سازی دکترین خود بپردازند. انجام برنامه های متمرکز و نگاه با فاصله به هیأت های ورزشی سبب تزلزل و عقب ماندگی شدید در توسعه ورزش در ایران شده است.