آیا روابط ایران و عربستان می تواند باعث بهبود رشد اقتصادی کشورمان گردد؟

مجید فریدون فر دکتری اقتصاد، مدرس دانشگاه و تحلیل گر بازارهای مالی:

روابط ایران و عربستـان که در گذشته بخاطر بعضی از مسائل، از جمله حملـه انتحـاری به سفارت ایران در بیروت که تـوسط افسر عالی رتبه عربستان برنامه ریزی شده بود و بعد از آن به انحـراف کشاندن جنبش هـای مردمی در منطقه شمال آفریقا و غرب آسیا که توسط عربستانی ها انجام شده بود و همچنین حضور برجسته سعودی ها در تشدید بحران در سوریه و عراق و حمایت آشکار آنها و همینطور سفر مستقیم وزیر امور خارجـه عربستان به وین در سال 1393 بابت منصرف کردن توافقات کشورهای اروپایی با ایران و بعد در سال 1394 برنامه ریزی مشکوک فاجعه منـا و به شهادت رسیدن جمع کثیری از حجاج ایرانی در انجام مناسک رمی جمرات و عدم تحویل پیکرهـای شهدای ایرانی بعد از چند روز که تیـره و تار گشته بود با میانجی گری چین در حال تغییر و تحـول اساسـی می باشد و بهبودی روابط و تمایل طرفین را می توان در تار و پود مذاکرات به وضوح رویت و لمس کرد.

باید در نظر بگیریم که شرایط بقا در اقتصاد نوین امروزی برای کشورها و جوامع، دوستی و مـراودات تجـاری بین آنهاست و همـراه داشتن یک کشوری همچون عربستـان که دروازه های تمدن را با سرعت در حال سپری کردن است و روابط خیلی خوبی با دنیای غرب و شرق دارد می تواند برای کشورمان مثمرثمر باشد. اما می بایست این را هم در نظر بگیریم که روابط با عربستان، بدون شک راهکاری لازم و کاربردیست، اما کافی نیست چرا که برای رقابت با اقتصـادهای جهانی نیاز به تعامل، صلح، آشتی و گفتمان دیپلماسی با تمامی کشورها داریم تا بتوانیـم تجارت جهـانی و همگانی با کشورهای دیگر نیز داشته باشیم و خود را وابسته به یک یا چند کشور خاص نکنیم.

یقیناً فضـای تجـاری عربستـان می تـواند در بسیـاری از اقلام از جمله زنجیـره فولاد، آهـن اسفنجی، روی، سیمـان و سنگ های ساختمانی و خیلی از صنایع معدنی و غیره، صادرات ما را رونق دهد و به اقتصاد کشور کمک شایانی کند، اما باید بدانیم که عربستـان و کشورهای حوزه خلیـج فارس به تنهایی نمی توانند جوابگوی ظرفیت بالای تولیدات ما باشند چرا که بسیار دست به عصا با ایران گام برمی دارند. چون فی الحال به دلیل تنش های ایران با امریکا، اروپا و اسرائیل و وجود تحریم ها، فضـای سرمایـه گذاری در داخل ایران را بسیار متشنج و پر تنش و غیرقابل اطمینان و بی ثبات تلقی می کنند که یقیناً همینطور هم هست، بنابراین مراودات شاید فقط یک طرفه باشد و سرمایه گذاری های مناسب و گسترده از جانب سعودی ها در ایران انجام نگیرد.

نکته بسیار مهم و حائز اهمیت آن است که به تناسب صادراتی که به عربستان انجام می دهیم واردات و یا سرمایه گذاری هایی از سعودی ها طلب کنیم که تراز تجاری دو کشور تقریباً همسان باشد، چرا که تاریخ نشان داده است که اگر تحریم های ایران از جانب امریکا و اروپا بیشتـر شود و در فضای مراوداتـی و مبادلاتی ایران و عربستان سایه اندازد و با توجه به اینکه عربستان نمی خواهد بازار جهانی اروپا و امریکا را از دست بدهد و خود را از FATF خارج کند و در آن زمان بخاطر حجم صادراتی کشورمان و احتمالاً بدهکار بودن عربستان، سعودی ها فضا را ملتهب می سازند و بخاطر سوء استفاده، قرض های خود را به ایران نخواهنـد داد و مانند کشورهای دیگـر پول هایمان را بلوکـه خواهند کـرد، بنابرایـن دولتمردان مـا باید بدانند بخـاطر تجربیـات تلخ گذشته بصورت پایاپـای و در حالت تهـاتر کامل و سرمایه گذاری دوطرفه با عربستان تبادلات را انجام دهند.

در پایان باید بگوییم که تعامل و داد و ستد با عربستان تنها می تواند بین 5 الی 10 درصد به رشد اقتصادی ما کمک کند و ما نیازمند صلح و آشتی با کشورهای دیگر نیز هستیم و باید بکوشیم با زبان دیپلماسی نرم با جهان گفتمان کنیم و خـود را از تحریـم ها نجات دهیم تا بتوانیم تبدیل به یک تجارت جهانی شویم و همپـای قدرت های اقتصادی بزرگ بصورت موازی با آنها رشد کنیم و خود را از این انزوا بیرون بیاوریم.