سهامداران در وضعیت ماشه

بورس تهران پس از تحمل پنج روز رکود و رخوت، در روز گذشته بالاخره به مدار تعادل بازگشت. در روز گذشته، شاخص‌کل بورس تهران به‌عنوان نماگر اصلی بازار سهام بعد از تجربه پنج روز معاملاتی منفی که افت ۱/ ۱۳‌درصدی از سقف تاریخی را برای این شاخص رقم زد، با رشد ۲۵/ ۳‌درصدی همراه شد تا بخشی از افت این پنج روز را جبران کرده باشد.

آخرین‌باری که دماسنج اصلی بازار سهام توانسته بود رشدی بیش از این مقدار داشته باشد، رشد ۴۰/ ۳‌درصدی این شاخص در ۲۶ فروردین ماه سال‌جاری بود. از آغازین دقایق معاملات دیروز، چرخش روند در معاملات احساس می‌شد و رفته‌رفته تقاضا در نمادهای مختلف بازار اوج گرفت تا نماگرهای بازار سهام را وارد محدوده سبز کند. بازار سهام بعد از پنج روز متوالی که شاهد قهر از سوی سهامداران حقیقی بود، در روز گذشته با استقبال از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مواجه شد و شاهد تزریق ۹۰۸‌میلیارد‌تومانی پول از سوی سهامداران خرد به گردونه معاملات سهام بودیم تا امیدها در تالار شیشه‌ای به شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری مجدد روند صعودی احیا شود.

شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در آینه آمار

نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزن که شمای کلی بازار سهام را به‌خوبی نشان می‌دهد، با رشد ۸۷/ ۱‌درصدی همراه شد تا به سطح ۷۴۸‌هزار و ۶۰۴‌واحدی بازگردد. بازار فرابورس نیزکه در چند روز اخیر گرفتار کاهش قیمت‌ها شده‌بود، در روز یکشنبه با رشد ۲۳/ ۲‌درصدی در نماگر اصلی خود روبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو شد تا شاهد متعادل‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن قیمت در بسیاری از نمادهای این بازار نیز باشیم. ارزش معاملات خر د بازار سهام نیز رقم ۱۰‌هزار و ۶۹۸‌میلیارد‌تومان را ثبت کرد. به هر روی برای شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری مجدد روند صعودی در بازار سهام، لازم است که این پارامتر آماری در سطوحی بالاتر از مقدار کنونی تثبیت شود.

در جست‌وجوی روشنایی

تفاوتی که معاملات دیروز بورس تهران با روزهای قبل داشت این بود که هر سه شاخص اصلی بازار سهام در محدوده سبز به‌کار خود پایان دادند. همچنین در روز سه‌‌‌‌‌‌‌‌‌شنبه هفته گذشته با حمایت‌هایی که از سوی سهامداران حقوقی از نمادهای بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز بازار سهام صورت‌گرفت، شاخص‌کل بخش‌اعظمی افت خود در آن روز را جبران کرد و تا نزدیکی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های صفر تابلو بازگشت، اما این موضوع صرفا به مدد خریدهای حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در نمادهای بزرگ بازار برای ازبین بردن وحشت شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته در بازار انجام گرفت و بسیاری از نمادهای کوچک و با ارزش بازار پایین قفل در صف‌فروش بودند و این موضوع در افت قابل‌توجه نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزن نیز عیان بود. با توجه به اینکه در روند صعودی اخیر بازار سهام، نمادهای کوچک بازار رشد بیشتری نسبت به سهام شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز ثبت کرده بودند، در روند نزولی شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته نیز شاهد اصلاح عمیق‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر و بیشتر در این گروه از نمادهای بازار سهام بودیم، اما روز گذشته اکثر صفوف فروش شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته در کلیت بازار سهام که هر روز در قیمت‌هایی پایین‌تر از روزهای قبلی در کف مجاز قیمتی روزانه نمادها انباشته می‌شد، جمع‌آوری شد و شاهد جولان تقاضا در سفارش‌های معاملاتی بودیم.

حمایت تکنیکالی شاخص

اما چه عواملی باعث شد که روز گذشته بازار سهام مجددا رنگ و رخسار سبز به خود بگیرد؟ همان‌طور که در گزارش روز یکشنبه «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان ریزش بازار ادامه دارد؟ اشاره شد: محدوده ۲/ ۲‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌واحدی برای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌کل از اهمیت خاصی برخوردار است و به گفته تکنیکالیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در صورت ازدست‌‌‌‌‌‌‌‌‌رفتن این ناحیه، شاهد موج دیگری از فشار فروش در بورس تهران خواهیم بود و امکان افت شاخص تا سطوح پایین‌تر نیز وجود دارد. به هر روی شاخص‌کل در این محدوده با حمایت از سوی معامله‌گران همراه شد تا بازار بار دیگر از سایه از دست‌دادن این کانال دوری گزیند.

نوشداروی سازمان بورس

افزون بر این، در اواخر وقت روز شنبه دو مصوبه از سوی سازمان بورس و اوراق‌بهادار برای حمایت از بازار سهام ارائه شد که به نوبه خود در شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری جو و فضای روانی مثبت در بازار سهام تاثیرگذار بود. اول اینکه ۵۰۰‌میلیارد‌تومان به‌حساب صندوق تثبیت بازار سرمایه‌برای خرید سهام واریز شد. دوم اینکه زمان اصلاح پورتفوی صندوق‌های با درآمد ثابت از ۳ ماه به ۵ ماه افزایش یافت. طبق مصوبه قبلی سازمان بورس صندوق‌های با درآمد ثابت ۳ ماه مهلت داشتند تا سبد سرمایه‌گذاری خود را اصلاح کنند که طبق مصوبه دو روز قبل مهلت اصلاح دو ماه دیگر افزایش پیدا کرد، اما انتقاداتی در این زمینه نسبت به‌عملکرد سازمان بورس و اوراق‌بهادار مطرح است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم. طبق ماده‌۲ قانون بازار اوراق‌بهادار، در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و با هدف سامان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارآی اوراق‌بهادار و به‌منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون، شورای‌عالی بورس و اوراق‌بهادار و سازمان بورس و اوراق‌بهادار به‌عنوان ارکان اصلی بازار اوراق‌بهادار ایران با ترکیب، وظایف و اختیارات مندرج در قانون بازار اوراق‌بهادار تشکیل شده‌است؛ در واقع شورای‌عالی بورس و سازمان بورس وظیفه دارند در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و جلوگیری از تضییع حقوق سهامداران خرد مصوبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را در راستای بهینه‌کردن رفتار معامله‌گران در بازار اوراق‌بهادار تصویب و اعمال کنند. مصوبات مذکور موجب شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری جو روانی مثبت در روز گذشته در بازار سهام شد، اما اندکی تامل در باب درونمایه و محتوای مصوبات مذکور نکات جالب و شایان‌توجهی را به مخاطب ارائه می‌کند. اول اینکه در یکی از مصوبات ذکر شد که سازمان بورس زمان لازم برای اصلاح پورتفوی صندوق‌های بادرآمد ثابت را از ۳ به ۵ ماه افزایش داده‌است. (کاهش سهام موجود در پورتفوی این صندوق‌ها از ۱۵‌درصد به ۱۰‌درصد)، اما انتقادی که در این زمینه به‌عملکرد سازمان بورس مطرح است اینکه سازمان در مصوبه قبلی پالس منفی را به بازار سهام مخابره کرده‌است و بسیاری از این صندوق‌ها با پیش‌بینی پایان مقطعی روند فعلی صعودی بورس، اقدام به عرضه سهام موجود در پورتفوی خود کرده‌اند که خود این موضوع می‌تواند یکی از دلایل تشدید عرضه‌ها در تالار شیشه‌ای در روزهای اخیر باشد. همچنین سازمان در مصوبه دیگری ۵۰۰‌میلیارد‌تومان پول را برای صندوق تثبیت بازار سرمایه درنظر گرفته‌است تا برای حمایت از بازار سهام اختصاص داده شود. هرچند نمی‌توان از اثر مثبت روانی مصوبه مذکور غافل شد، اما در بازاری که در روزهای اخیر ارزش معاملات آن در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیش از ۱۰‌هزار‌میلیارد‌تومان قرار داشته، نقدینگی معادل ۵۰۰‌میلیارد‌تومان دردی را دوا نخواهد کرد و به‌نوعی می‌توان گفت که سازمان بورس باید دخالت در مکانیزم‌های بازار سهام را به حداقل برساند و از طرق دیگری مانند توسعه عرضی بازار سهام و افزایش عرضه اولیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سعی در کنترل قیمت‌های تالار شیشه‌ای داشته باشد تا از این طریق هم تامین مالی بنگاه‌های تولیدی برقرار باشد و هم بازار ثانویه گرفتار حباب نشود.

منبع: دنیای اقتصاد