انقلاب دیجیتالی

دکتر سیدحمیدرضا قریشی، سردبیر

انقلاب صنعتی در دنیا تحول شگرفی ایجاد کرد و زندگی سنتی را به طرف بهبود کیفیت، رهنمون شد. امروزه با بررسی روند مدرنیزاسیون به این نتیجه می‌رسیم که انقلاب صنعتی اول با تولد فن‌آوری مکانیکی و الکترونیک آنالوگ، متحول و انقلاب دوم صنعتی شکل گرفت.

همچنین با تبدیل آن به فن‌آوری دیجیتالی، انقلاب سوم صنعتی در پایان قرن ۲۰ (سال1980) به وجود آمد. این فن‌آوری به سرعت به همه قسمت‌های زندگی ریشه کرده و همه فعالیت‌های ارتباطی، اقتصادی، تجاری، سیاسی، فرهنگی و نظامی را در میان دارد.

لازم است برای شناخت این موضوع آمارهای زیر را مرور کنیم:

در سال ۱۹۹۵ اینترنت فراگیر شد.

در سال ۱۹۹۹ تقریباً همه کشورها مجال اتصال به اینترنت را داشتند.

در سال ۲۰۰۵ یک میلیارد نفر از اینترنت استفاده کردند.

و در پایان سال ۲۰۰۵،  ۳میلیارد نفر از تلفن همراه استفاده کردند.

در سال ۲۰۱۰، ۲میلیارد نفر از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی

و در سال ۲۰۱۲ فقط استفاده از شبکه اجتماعی مثل فیسبوک به یک میلیارد نفر رسید.

بحث انقلاب چهارم صنعتی، با تحول دیجیتال و متحول شدن هوش مصنوعی از یک ماشین یادگیری به مولد و تولید کننده، در سال ۲۰۲۳ پررنگ‌تر شده است.

سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ برای آماده کردن خود جهت قبول تحولات دیجیتال، باید استراتژی تجاری و فن‌آوری اطلاعات خود را دگرگون کنند.

انقلاب هوش مصنوعی که در سال ۲۰۲۴ به وجود آمده، قرار است تا سه سال بعد، نقش کلیدی خود را در زندگی بشر ایفا نماید. در این میان لازم است که با قوانین و مقررات و فرهنگ استفاده از آن، خطرات احتمالی به کارگیری آن را (قبل از وقوع) به حداقل برسانیم.

بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت، هوش مصنوعی را یک فناوری انقلابی نامیده که در دو سال آینده، نرخ رشد کشفیات و موفقیت پژوهش‌های علمی و زندگی بشر، تشریع می‌گردد.

مثلاً در آموزش دانش آموزان لازم است که Mathia , Khannigo  را بومی کرد و در آموزش بهره‌برداری کرد. از تفاوت‌های فاحشی که انقلاب چهارم هوش مصنوعی در زندگی بشر به وجود آورد، می‌توان به حمل و نقل بدون راننده اشاره کرد که مزیت‌ها و عیوب خود را خواهد داشت.

در کل تجربیات بهتر در زمینه عرضه خدمات، استفاده بهینه از دارایی‌ها و چشم انداز شفاف از تجارت آینده را می‌توان از مزایای آن برشماری کرد و حذف مشاغل کار تکراری، مشاغل با مهارت کم و پردازش‌گرهای اطلاعات، از محدودیت‌ها و عیوبی است که در کارها با آن روبرو خواهیم شد.

راهکار این موضوع این است که بایستی عدم وجود نیروی متخصص در این رابطه را با جذب و آموزش تعداد بیشتری از اشخاص در رشته‌های مربوطه، جبران نمود.

از تغییرات مثبت این پدیده در جامعه می‌توان به وجود پیوندهای بزرگتر، ارتباطات آسان‌تر و امکان افشای اطلاعات مورد نیاز می‌توان برشمرد و از سوی دیگر تغییرات منفی از جمله حجم زیاد اطلاعات و سردرگمی در مواجهه با آن‌ها ، به وجود آمدن شکارچیان اینترنتی، تنزل مقام صنعت موسیقی، کناره‌گیری از اجتماع و اجتماعی نشدن افراد و اشخاص و اشباع رسانه‌ها نام برد.

در اینجا لازم است تا با ارائه مطالبی پیرامون AI موارد استفاده آن را توضیح دهیم.

هوش مصنوعی¹ و به اختصار AI نامیده می‌شود، به شاخه‌ای از علوم رایانه اشاره دارد که هدف اصلی آن، طراحی و ساخت سامانه‌هایی است که توانایی انجام کارهای مشابه با هوش انسانی مانند درک، منطق، یادگیری و حل مسئله دارند.

این دسته از سامانه‌ها از الگوریتم‌های پیچیده و مدل‌های ریاضی برای پردازش اطلاعات و اتخاذ تصمیمات راهبردی استفاده می‌کنند.

یکی از پرکاربردترین زمینه‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین² است و رایانه‌ها را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، از داده‌ها الگوبرداری و فرآیندها را پیش‌بینی کنند.

از دیگر زمینه‌های رشد هوش مصنوعی می‌توان به شبکه‌های عصبی دقیق³، پردازش زبان طبیعی⁴ و بزرگ داده‌ها⁵ اشاره کرد. AI نه تنها به توسعه فن‌آوری‌های جدید در زمینه‌های مختلف منجر شده، بلکه تغییرات عمده‌ای در صنایع و زندگی بشر ایجاد کرده است.

برای مثال، امروزه از هوش مصنوعی برای تشخیص و بهبود بیماری‌ها در حوزه پزشکی و با افزایش بهره‌وری در تولیدات سازمان‌ها استفاده می‌شود.

امروزه هوش مصنوعی به یکی از تحولات مهم در دنیای فن‌آوری تبدیل شده است و تأثیرات آن در صنایع مختلف به وضوح قابل مشاهده است.

مثلاً در صنعت خودروسازی، هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه خودروهای خودران نقش بسزایی داشته باشد. سیستم هوشمند این خودروها قادر به شبیه‌سازی رفتار رانندگان، شناسایی موانع و پیش بینی خطرات احتمالی در جاده‌ها هستند.

این تحول می‌تواند به کاهش تصادفات، افزایش ایمنی و بهبود تجربه رانندگی کمک کند. علاوه بر این AI در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید خودرو و کاهش هزینه‌های عملیاتی نیز نقش حیاتی دارند.

* در صنعت بهداشت و درمان، هوش مصنوعی به پزشکان کمک می‌کند تا تشخیص‌های دقیق‌تری از بیماری‌ها داشته باشند. از سیستم‌های یادگیری ماشین برای شناسایی الگوهای پنهان در داده‌های پزشکی استفاده می‌شود که می‌تواند به شناسایی بیماری‌ها در مراحل اولیه و پیشگیری از آن‌ها کمک کند. همچنین در فرآیندهای مدیریت بیمارستان‌ها و ارائه خدمات بهداشتی به‌کارگیری ربات‌ها و سیستم‌های هوشمند به طور چشمگیری بهبود یافته است.

*در صنعت تولید و ساخت، ربات‌ها و سیستم‌های هوشمند مبتنی بر AI می‌توانند فرآیندهای تولید از جمله بازرسی کیفیت، مونتاژ قطعات و بسته‌بندی را به طور خودکار انجام دهند. این امر باعث افزایش سرعت تولید، کاهش خطاهای انسانی و بهبود دقت در ساخت محصولات می‌شود. همچنین استفاده از پیش‌بینی‌های مبتنی بر AI در مدیریت موجودی و کاهش هزینه‌ها می‌تواند بهره‌وری را به حداکثر برساند.

* در صنعت مالی، هوش مصنوعی نقش حیاتی در تحلیل داده‌های حجیم و پیش‌بینی روندهای اقتصادی ایفا می‌کند. الگوریتم‌های AI می‌توانند در شبیه‌سازی و پیش بینی رفتارهای بازار، ارزیابی ریسک و مدیریت سرمایه به شرکت‌های مالی کمک کنند. همچنین سیستم‌های AI می‌توانند به طور مؤثری به شناسایی تقلب و معاملات مشکوک پرداخته و امنیت بیشتر را فراهم کنند.

*در صنعت کشاورزی، هوش مصنوعی با استفاده از داده‌های مربوط به خاک، وضعیت گیاهان و شرایط آب و هوا به کشاورزان کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری برای مدیریت منابع و کاهش زمان محصولات بگیرند.

استفاده از پهپادها و ربات‌های کشاورزی نیز فرآیندهای برداشت و مراقبت از محصولات را سریعتر و با دقت بیشتر انجام می‌دهد.

* در صنعت حمل و نقل، هوش مصنوعی در بهینه‌سازی سامانه‌های حمل و نقل، به ویژه در مدیریت ترافیک و رانندگی خودکار می‌تواند به کاهش ترافیک، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی کمک کند.

این سیستم‌ها قادرند مسیرهای بهینه را برای وسایل نقلیه پیش‌بینی کنند و ترافیک را به طور هوشمند مدیریت کنند. در اینجا بایستی متذکر شد که این فن‌آوری نمی‌تواند به طور کامل جایگزین برخی از مشاغل شود، از جمله مشاغل هنری که نیاز به ابتکار و خلاقیت انسانی دارد.

مشاغل مبتنی بر روابط انسانی مانند مشاوران، روانشناسی یا مشاوران مالی مشاغل مرتبط با خدمات بهداشتی و مراقبتی مانند پرستاری یا پزشکی و مشاغلی که نیازمند قدرت تصمیم گیری در مواقع بحرانی است و نیاز به تجربه انسانی دارد.

بنابراین پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی با توانایی‌های گسترده خود می‌تواند تحولات بزرگی در جنبه‌های مختلف زندگی مدرن ایجاد کند و کیفیت زندگی را برای انسان‌ها ارتقا دهد. لذاست که در این ویژه‌نامه سعی داریم ابعاد مختلف این فن‌آوری نوظهور را مورد مداقه قرار دهیم.

1Artificial Intelligence

2 Machine Learning

3Deep Neural Networks

4Natural Language Processing

5Big Data